Durresi ne vepren e Plautus-it te shek.III para eres sone

[TeuAL]

Komedia e Plautus "Menecmi (Binjaket ne Durres)" eshte ne programin e dates 6 Gusht 2015 ne "Plautus Festival" ne Sarsina. Programi ngjitur eshte nga www.

[TeuAL]

. . . vijon

Personazhi i 'Menekmi-t' , llupesi Peniculus, vazhdon te frymezoje me sukses personazhe humori ne artin e sotem. Shembulli me i fundit eshte ' Peniculus = SpongeBobSquarepants ' (ilustrimi ngjitur).

[TeuAL]

Maske antike komediani e gjetur ne Durres. Ngjitur eshte fleta nr. 43 nga libri i C_Praschniker ku tregohet nje foto e ketij objekti.

[TeuAL]

Komedia e Plautus "Menecmi (Binjaket ne Durres)" eshte ne programin e dates 6 Gusht 2015 ne "Plautus Festival" ne Sarsina.

Komedia e pare Latine, shkruar ne shek. III para Krishtit nga Plautus T. M. , titulluar "MENEKMI" , ngjarjet e se ciles zhvillohen ne Durres, do te cfaqet ne 20 Gusht 2017 gjate festivali "Plautus" ne Sarsina, Itali. Te dhenat e festivalit jane ne ngjtje.

[TeuAL]

Plautus(255 para K. - 184 para K.), lindi në Sarsina, IT. Në moshë të re vendoset në Romë dhe më tej punon në anije tregëtare, nëpër mesdhe, për të siguruar jetesën. Ne kohën e lirë filloi të shkruajë komedi, derisa arriti suksesin. Komedia e tij e parë, që është edhe e para e shkruar në latinisht, është "Vëllezërit binjakë MENECMI" me ngjarje që zhvillohen në Durrës.

Këto thuhen në ngjitjen që është nga libri:
--------------- Libri -------------
Title: La cultura teatrale antica : archeologia e letteratura / Umberto Pappalardo, Daniela Borrelli.
Published: Napoli : L'orientale, 2007.
Series: Archeologia; 7 (Università degli studi Suor Orsola Benincasa) .
ISBN:8887466441
---------------------------------
Pra, Plauti ka njohur portet detare të mesdheut dhe me siguri edhe Durrësin si shumë i rëndësishëm dhe veprën e tij të parë e vendos pikërisht në Durrës. Unë mendoj që edhe emrin "MENECMI" Plauti e ka marre nga gjuha e Durrësakëve vendas, në dialektin e tyre, pra "men-hekmit" ose " të dalët mendsh".

Plauti krijon rrethana qe duken si te pamundura kur tregon se ne Durres shihet nje person "binjak qe kerkon binjakun" por qe eshte i panjohur si per vendasit e tjere ashtu edhe per vete vellain vendas binjak, gje qe pason me moskuptime, keqkuptime dhe sjellje jo te arsyeshme nga te gjithe individet ne loje. Kjo sjell humor tek ndjekesit e çfaqes. Do vijoj ta sqaroj kete edhe me citime nga ky artikull:
------- Artikull--------
On Being Sane in an Insane Place – The Rosenhan
Experiment in the Laboratory of Plautus’ Epidamnus.

Michael Fontaine

Springer Science+Business Media New York 2013

Abstract Plautus’ Roman comedy Menaechmi (The Two Menaechmuses) of c. 200 BC anticipates in fictional form the famous Rosenhan experiment of 1973, a landmark critique of psychiatric diagnosis. An analysis of the scenes of feigned madness and psychiatric examination suggests that the play offers two related ethical reflections, one on the validity of psychiatric diagnoses, the other on the validity of the entire medical model of insanity—that is, of the popular notion and political truth that mental illness is a (bodily) disease “like any other.”

This essay is offered as a contribution to the interpretation of the play as well as to the history of psychiatry.

Keywords: Plautus . Menaechmi . Rosenhan . Szasz . Insanity . Mental illnes . . .
-------------------------------
vijon . . .

[TeuAL]

. . . vijon

Ne qendër të pjeses skenike "Vëllezërit Menaechmus" të Plautus jane nje grup individesh(në Durrës, në shekullin III para Krishtit) të cilët vihen ne situata aq te veshtira saqe menyra e sjelljes se tyre mund te keqkuptohet lehte dhe prandaj ata gjykojne gabim njeri tjetrin. Keto skena shkaktojne humor tek spektatoret por edhe japin mesimin etik, shume te rendesishem, qe gjykimet mbi sjelljet e individeve nuk duhet te behen pa marre parasysh rrethanat ne te cilat ata ndodhen sepse cojne ne gabime te renda, pra ne gjykime te gabuara.

Ky mesim i Plautit i dha shkas idese per eksperimentin e famshem Rosenhan(1973) qe solli reformim ne "diagnostikimet ne psikiatri". Psikologu Michael Fontaine ka botuar ne [http://link.springer.com/article/10.100 ... 013-9188-z ] nje artikull ku ve ne dukje ndikimin e vepres se Plautit tek kolegu i tij David Rosenhan.

Vijojne aresyetimet qe ofron artikulli . . .
shenim: ngjitjet tregojne materialet qe jane marre parasysh per kete postim

[TeuAL]

Para se te vazhdoj me artikullin dua te ndalem tek dy momente:
1.
Ne rreshtin 288 lexojme qe "Menecmi Binjaku" akuzon nje vendas per "semundje mendore" dhe qe te sherohet nga kjo lloj semundje e keshillon qe "te lutet dhe te flijoje nje derkuc". Kjo me sjell nder mend nje gjetje arkeologjike nga Durresi, nje pjate ku duket nje altar dhe nje person qe con nje derkuc drejt tij per flijim. Ne ngjitje jane rreshti 288 nga Menecmi dhe objekti arkeologjik i gjetur ne Durres.
2.
Ne rreshtin 435 lexojme qe "Menecmi Binjaku" udhezon vartesin e tij qe se bashku me marinaret e tyre te vendosen ne nje nga "bujtinat"(lodging tavern) te Durresit. Mendoj qe ky fakt vlen te theksohet.

vijon . . .

[TeuAL]

. . . vijon

Ne rreshtin 435 lexojme qe "Menecmi Binjaku" udhezon vartesin e tij qe se bashku me marinaret e tyre te kthehen tek "bujtina"(lodging tavern). Mendoj qe ky fakt vlen te theksohet. Ngjitja eshte nga po ai liber.

vijon . . .

[TeuAL]

. . . vijon
Po kthehem tek artikulli, tek pjesa ku theksohet se si fjala "çmenduri" behet subjekt i lojes ne skene. Kjo pjese vijon permbledhtas.

Manaechmi:
Rrefimi Menecmi i Plautus-it titullohet sipas emrit Menaechmus qe kane dy vellezer binjake-identike por qe njeri jeton ne Siçili me prinderit natyrale dhe tjetri ne Durres me prinderit qe e kane adoptuar. Ne skene thirren here si Menecmi I dhe II dhe here si Menecmi dhe Sozia. Djali nga Siçilia iu ka rene kryq e terthor deteve duke kerkuar vellain e tij "te humbur" ndersa djali nga Durresi nuk e di qe eshte femije i adoptuar dhe nuk ka dijeni per familjen natyrale dhe as per vellain binjak. Ai eshte i martuar dhe punon si avokat ne Durres. Ngjashmeria e djemve binjake eshte aq e madhe saqe askush nuk i dallon dot njerin prej tjetrit.

Shfaqja rrefen ngjarje te dites qe Menecmi II zbret ne portin e Durresit(bashke me ndihmesin dhe me marinaret e tij) ne kerkim te vellait te humbur (Menecmi I). Menjehere sapo e shohin Menecmin nga Siçilia, qytetaret e Durresit, çdonjeri, e marrin gabimisht per mikun e tyre, Menecmin nga Durresi. Vijon nje seri keqkuptimesh (humor tek spektatoret) pasi te dy vellezerit nuk takohen ne skene deri vone ne shfaqje nderkohe keqkuptimet shtohen shume sepse asnjeri nga qytetaret e Durresit nuk e kupton pse "Menecmi i tyre" po sillet ne menyre kaq te çuditshme dhe pa lidhje.

Menecmi2, po ashtu, nuk e kupton pse keta qytetare te huaj sillen me te sikur e njohin dhe flasin per ngjarje qe ai nuk i di, ata insistojne qe ai i di, bile edhe emrin ja thone Menecmi, sakte. Konfuzioni shtohet deri aty sa ata te gjithe fillojne te quajne njeri tjetrin "të dalë mendsh". "Ky eshte i çmendur (certe hic insanum homo)" fillon ne rreshtin 282 dhe thuhet perseri, plot 35 here dhe kjo "çmenduri" ose "dalje mendsh" behet qartesisht subjekti i lojes ne skene.
------------------------------------------
Vijon ne ngjitje pjesa nga artikulli.

[TeuAL]

Nje Pamje nga Shfaqja "Menecmi"

Ne ngjitje eshte nje pamje nga shfaqja e Menecmit ne skenen e Sarsines ne 2015.

[TeuAL]

"Trinummus - The three pieces of money" eshte nje tjeter pjese qe figuron ne botimet per Plautus-in. Cfare me terhoqi vemendjen eshte fakti qe flitet per "nje veshje Ilire, kostum burri dhe kapele". Njeri nga personazhet e "Trinummus" e huazoi kete kostum nga nje shtepi teatrore dhe ja veshi nje te papuni ( figuron si "Sharper") i cili, per te fituar 3 monedha, u porosit qe te hiqej si nje i huaj (vinte nga shume larg) qe kishte ardhur per te dorezuar 2 letra tek femijet e nje emigranti qe ai gjoja e kishte mik. Veshja e llojit "Illyrian" u zgjodh per te bindur vendasit qe ai ishte i huaj.
---------------------
Pra, shtepite teatrore kishin ne garderobe veshje te ilireve edhe ne shek III para Krishtit.

---------- Skeda e Librit ---- http://books.google.com ----------

Title: The comedies of Plautus literally tr., with notes, by H.T. Riley, Volume 1
The comedies of Plautus literally tr., with notes, by H.T. Riley, Titus Maccius Plautus
Author: Titus Maccius Plautus
Translated by: Henry Thomas Riley
Published: H. G. Bohn, 1852
--------------------------
shenim: monedha qe tregon kapelen tip petasos eshte nga www

[TeuAL]

Po ngjis nje pamje nga nje rruge ne Durres, e shekullit te trete para Krishtit, e zbuluar nga arkeologet ne vitim 2016. Ngjarjet ne Durres ne vepren e Plautus-it, Menecmi, jane te njekoheshme me kete rruge te zbuluar nga arkeologet.