Historia e gjuhes shqipe nga lashtesia ne hyrje te eres sone
Posted: Fri Apr 23, 2010 5:46 pm
Faktikisht kjo teme do jete shume e papritur edhe do shikohet me sy te shtrembur nga shume njohes te percipet te historis se gjuhes shqipe, pasi per tiranen zyrtare gjuha shqipe dokumentohet vetem ateher kur kan dashur da dokumentojn dijetaret e shekullit te humbur si Eqerem Cabej, Shaban Demiraj edhe te tjere dijetare si Aleks Buda e compani.
Po , nuk eshte e lehte te flasesh per historin e gjuhes shqipe ne lashtesin e shkuar sepse mungojn provat, por keto prova mungojn vetem ne trurin e shkences shqiptare edhe jo ne biblotekat evropiane ne te cilat ka plote dokumente per shume mbishkrime te lashta shqipe edhe mbi te gjitha ka dokumente dorshkrimore qe vijne nga fjalore te ndryeshem te lashtesis te cilet vertetojn ekzistencen e gjuhes shqipe ne lashtesi.
Shkenca e gjuhesis vuri disa themele shume te drejta edhe te pranueshme per nga ana shkencore, por keto themele nuk moren aspak per baze realitetin guresore te mbishkrimeve te vjetra sepse mbishkrimet e vjetra vazhdojn te mbeten te panjohura edhe gjuhet qe shprehen ne to duhen si gjuhe te vdekura.Kjo teori do mbijetoj deri ne vertetimin e te kundertes edhe e kunderta vertetohet me zbardhjen e mbishkrimeve te vjetra.
Pervec shkences se krahesimit te fjaleve kemi edhe te dhenat dorerishkrimore qe na vijn nga metoda e dorerishkrimit brez pas brezi si librat fetare edhe veprat e homerit .Ne keto te dhena flitet se dikur bota perreth nesh fliste te njejten gjuhe.
Pikerisht kesaj ideje do i permbahemi si per tju gjitur malit nga shqipja e sotme edhe deri ne kohet kur pretendohet se flitej e njejta gjuhe ne te gjithe boten e njohur, edhe kjo kohe nuk shkon me large se mijvjecari i dyte p e s.
Per njohsit e historis se gjuhes ne rajonin tone nuk eshte e veshtire te dallojn se mbishkrimet ieroglife mbahen si mbishkrimet me te vjetra me te cilat lidhet filli i vazhdimesis gjuhsore ne linear edhe ne llojet alfabetore.
Mbishkrime te tipit ieroglife kemi edhe ne shqiperi, mbishkrimi i Lepenices , i cili teorikisht verteton ekzistencen e shkrimit te gjuhes se njejte qe flitej dikur ne lashtesi ne te gjithe rajonin tone.
Jo vetem mbishkrimi i Lepenices, por edhe mbishkrimet e Radhimes qe kane ne perberjen e tyre simbole edhe germa qe na tregojn vazhdimsin nga ieroglifet tek linearet edhe deri tek shkrimi alfabetore.Mbishkrimet e Radhimes i njohe nga nje dorshkrime qe shpresoj te kete dale ne treg, keshtu edhe ndryeshe une do jua sjelle keto mbishkrime.
Ekzsitenca e simboleve te linearit b ne shqiperi -edhe perse shume e mevonshem- tregon serisht gjuhen e njejte qe flitej ne te gjithe boten e njohur.
Keto jane te dhena te cilat une i vendosa ne postimin e pare si per te treguar autoktonin e gjuhes sone ne truallin tone,pasi ne vazhdim do flasim me dokumente qe tregojn shkrimin e kendimin e gjuhes sone si gjuha e perendive=gjuha me lashte e njohur e botkuptimit te sotem njerzore.
Po , nuk eshte e lehte te flasesh per historin e gjuhes shqipe ne lashtesin e shkuar sepse mungojn provat, por keto prova mungojn vetem ne trurin e shkences shqiptare edhe jo ne biblotekat evropiane ne te cilat ka plote dokumente per shume mbishkrime te lashta shqipe edhe mbi te gjitha ka dokumente dorshkrimore qe vijne nga fjalore te ndryeshem te lashtesis te cilet vertetojn ekzistencen e gjuhes shqipe ne lashtesi.
Shkenca e gjuhesis vuri disa themele shume te drejta edhe te pranueshme per nga ana shkencore, por keto themele nuk moren aspak per baze realitetin guresore te mbishkrimeve te vjetra sepse mbishkrimet e vjetra vazhdojn te mbeten te panjohura edhe gjuhet qe shprehen ne to duhen si gjuhe te vdekura.Kjo teori do mbijetoj deri ne vertetimin e te kundertes edhe e kunderta vertetohet me zbardhjen e mbishkrimeve te vjetra.
Pervec shkences se krahesimit te fjaleve kemi edhe te dhenat dorerishkrimore qe na vijn nga metoda e dorerishkrimit brez pas brezi si librat fetare edhe veprat e homerit .Ne keto te dhena flitet se dikur bota perreth nesh fliste te njejten gjuhe.
Pikerisht kesaj ideje do i permbahemi si per tju gjitur malit nga shqipja e sotme edhe deri ne kohet kur pretendohet se flitej e njejta gjuhe ne te gjithe boten e njohur, edhe kjo kohe nuk shkon me large se mijvjecari i dyte p e s.
Per njohsit e historis se gjuhes ne rajonin tone nuk eshte e veshtire te dallojn se mbishkrimet ieroglife mbahen si mbishkrimet me te vjetra me te cilat lidhet filli i vazhdimesis gjuhsore ne linear edhe ne llojet alfabetore.
Mbishkrime te tipit ieroglife kemi edhe ne shqiperi, mbishkrimi i Lepenices , i cili teorikisht verteton ekzistencen e shkrimit te gjuhes se njejte qe flitej dikur ne lashtesi ne te gjithe rajonin tone.
Jo vetem mbishkrimi i Lepenices, por edhe mbishkrimet e Radhimes qe kane ne perberjen e tyre simbole edhe germa qe na tregojn vazhdimsin nga ieroglifet tek linearet edhe deri tek shkrimi alfabetore.Mbishkrimet e Radhimes i njohe nga nje dorshkrime qe shpresoj te kete dale ne treg, keshtu edhe ndryeshe une do jua sjelle keto mbishkrime.
Ekzsitenca e simboleve te linearit b ne shqiperi -edhe perse shume e mevonshem- tregon serisht gjuhen e njejte qe flitej ne te gjithe boten e njohur.
Keto jane te dhena te cilat une i vendosa ne postimin e pare si per te treguar autoktonin e gjuhes sone ne truallin tone,pasi ne vazhdim do flasim me dokumente qe tregojn shkrimin e kendimin e gjuhes sone si gjuha e perendive=gjuha me lashte e njohur e botkuptimit te sotem njerzore.