ARBERIAONLINE

Ne mitologjine """greke"" egziston nje personazh shume i famshem: "PROMETHEU" qe ishte njekohosisht vellai i Epimetheut.
Sipas mitologjise dhe perkthyesve te saj Prometheu(Προμηθεύς) ishte nje gjysem-hyjni-titan me aftesi para-shikuese, para-njohese dhe para-thenese. Pra ai ishte si nje profet. Cila eshte karrakteristika kryesore e profeteve?
Eshte pikerisht ajo qe ne anglisht quhet forethought

forethought
n
1. advance consideration or deliberation
2. thoughtful anticipation of future events

pra para-njohja dhe para-thënia e kesaj dijeje. Keshtu ka qene dhe ne """greqishten""" e lashte :



sic shihet parafjala pro qe ne shqip dhe anglisht eshte pre ne fjalen perkatese, luan funksionin e tregimit paraprak te nje ngjarje. Vete profetet apo parashikuesit apo paranjohesit, ja u kominikojne dijen(parashikimin) e tyre te tjereve. Dhe kjo ndodh vetem nepermjete te folurit:

μη-θεύς= me thesh= me thënë

kjo fjale "greke" eshte ekujvalente dhe me fjalen tjeter shqipe premtoj, qe ne fakt eshte evoluimi i pre(o)-me the(+ prapashtesen e foljes perkatese). Kjo eshte arsyeja qe ne gjuhet skolastike si psh italishtja kjo shprehje shfaqet teresisht ashtu sic ka qene ne shqip dikur: promete-re. Vete premtimi eshte nje thënie e parakohshme per nje fenomen qe do ndodhi ne te ardhmen. Ai ndryshon paksa nga profecia por, kuptimi i tij ka lindur nga te njejtat fjale elementare te shqipes:
prometeo--pre-me the
profet-pre flet ose pre-fe(the)

Prometheu eshte nje nga figurat me te lashta te mitologjise dhe kjo tregon qe gjuha qe percakton emrin e tij, eshte po aq e lashte sa ai ndoshta dhe me e vjeter, por pa asnje dyshim kjo eshte gjuha shqipe, nje gjuhe qe parathotë gjithshka.

Por nuk eshte vetem Prometheu qe na sjell keto fjale dhe kuptime shqipe qe nga lashtesia:



Fjala forewarn qe do te thote paralajmeroj(folje) ne kalimtare ka disa sinonime ne ""greqisht""(shih figuren me siper).
Çfare eshte paralajmirimi?
Paralajmerim eshte ti besh ditur dikujt me fjale nje diçka te caktuar.
Rasti i pare
lexohet njou thet, kuptimi eshte: them qe ta dish(njohesh), pra te beje me dije duke ta thene
Rasti i dyte
lexohet para i nje-jn, kuptimi eshte: 'i para njeh me diçka', pra ju ben me dija kercenimin apo mendimin tend
Rasti i trete
lexohet ypo ti thesh-thai(prapashtese kohe folje), kptimi eshte ypo(kaluar, hipur duke nenkuptuar kohen e shkuar) te thuash, pra ju paralajmerova ne te kaluaren(a nuk te thashë?).

Mathiew Aref ne librin e tij 'Shqiperia - Odiseja e pabesueshme e nje populli parahelen" fq. 308, perkitazi me domethenien e emrit Promethe, shkruan si vijon:

"PROMETHE - Prue me dhe

Prometeu, biri i Japetit (ngjashmeri e cuditshme me 'Jafetin' e Bibles) dhe i Klimenes si dhe nje nga shtate Titanet, formezoi me argjile dhe uje Panopean, njerez me imazhin e Perendive. Athina i dha jete ketij krijuesi te races njerezore. Greket e quajne 'parashikuesi'. Mirepo gjuha shqipe eshte shume shpjeguese per kete: 'Prue me dhe (gege= e sjelle bashke me token!)".

Megjithate, mua m'duket ma i besueshem versioni qe shtjelloi Zeusi!

Mendoj dhe une si ti. Nuk ka kuptim pru me dhe, edhe nese flasim per nje gjuhe te lashte.

Zeus10 wrote:Por nuk eshte vetem Prometheu qe na sjell keto fjale dhe kuptime shqipe qe nga lashtesia:



Fjala forewarn qe do te thote paralajmeroj(folje) ne kalimtare ka disa sinonime ne ""greqisht""(shih figuren me siper).
Çfare eshte paralajmirimi?
Paralajmerim eshte ti besh ditur dikujt me fjale nje diçka te caktuar.
Rasti i pare
lexohet njou thet, kuptimi eshte: them qe ta dish(njohesh), pra te beje me dije duke ta thene
Rasti i dyte
lexohet para i nje-jn, kuptimi eshte: 'i para njeh me diçka', pra ju ben me dija kercenimin apo mendimin tend
Rasti i trete
lexohet ypo ti thesh-thai(prapashtese kohe folje), kptimi eshte ypo(kaluar, hipur duke nenkuptuar kohen e shkuar) te thuash, pra ju paralajmerova ne te kaluaren(a nuk te thashë?).

e sakt Zeus

ketu kemi rastin e gegerishtes "nia"-ndjeja=e nia se po vinte=e ndjeja se po vinte...parandjenja=para njohja me ate qe do ndodhin.

po te marrim parasysh vecorit e Prumitheut-Prometheut do na vij ndermend tregimet e Homerit me Odisean i cile u krthye ne foke edhe e kapi rob Prumitheun qe ti tregonte rrugen e kthimit qe vetem ai e dinte=Prumi the.

Zeusi ka te drejte.Nuk dua te kundershtoj Areff publikisht,per arsye te thjesht te ndihmes qe mund ti japim mospranimit te tezave te tij nga qarqet shkencore.Por,ketu ne forum mund te them qe zberthimi i Zeusit eshte i jashtezakonshme.
Une e kam zberthyer kete fjale,por kam nje pikpyetje te vogel.
Sigurisht qe "prometheu" mban nje premtim,pse nje "para-the",ose ne shqipen bisedore te sotme "une e thashe me para se do te ndodhte keshtu".Shqipja e sotme perdor ne vend te "the",njesin "shi".Pra-shoh=prashikoj.Mund ta parashikosh,por mund te mos e thuash.Kur e thua,ose ja thua nje tjetri,ose ja thua te tjereve,mund te njihet prej te tjereve "parathenia jote".Keshtu "parashoh" eshte per ty,per te folurin tend te brendshem.Parathe,eshte per njohjen e kesaj ne bashkeveprim me te tjeret.