ARBERIAONLINE

Eshte shume e rendesishme te kuptojme se Zeusi nuk ka qene perendi e ndonje race aliene per shqiptaret, bile shqiptaret jane i vetmi popull qe deshmon me memorien historike ta kete adhuruar kete perendi te fuqishme. Zeusi per nje popull si shqiptaret , qe psikologjikisht jane me te cliruar se kombet e tjere nga sunduesit mistike, ishte nje perendi e 'prekshme', ai perfaqsonte DIELLIN, DRITEN, DITEN dhe cdo gje qe shkelqen dhe te ben te njihesh me boten qe te rrethon, pra ai ishte perendia e DIJES dhe natyrshem i mencurise. Le te shohim si lidhet gjuhesisht emri i tij me DIELLIN, DITEN, NDRIÇIMIN. Per kete do te sjellim disa fragmente nga studimi i pashoq i Artur B. Cook: ' Zeusi, nje studim per besimin e vjeter '.
Po e filloj me nje deshmi te vjeter ku Zeusi cilesohet diell:

Ne faqen e meposhtme ai jo vetem permban ne emrin e tij rrenjen e fjales DI-ell por dhe eshte vizatuar si i tille:



Pra konfirmimi eshte jo vetem gjuhesor por dhe vizual.

Pergjate gjithe Mesdheut popuj te ""ndryshem"" e therrisnin ate DIA, ''greket"" i thoshin DIA-s dhe kjo deshmi na ka ardhur e shkruar:



nderkohe qe shqiptaret e quajne DI-ell:

Jo vetem figurat dhe papiruset por dhe mbishkrimet na pohojne qe DIA ishte DIELLI:

Nga ana gjuhesore, gjuhetaret mendojne se rrenja e fjales DI-as(zeus) ka te beje me Day(diten) dhe light(driten):

DYAUS was, as we have already indicated, the god of the bright sky, his name being connected with that of Zeus through the root dyu........................................
For example, many names unintelligible in Greek are at once explained by the meaning of their Sanscrit equivalents. Thus, the name of the chief Greek god, Zeus, conveys no meaning in itself. But the Greek sky-god Zeus evidently corresponds to the Hindoo sky-god Dyaus, and this word is derived from a root dyu meaning "to shine." Zeus then, the Greek theos, and the Latin deus, meant originally "the glistening ether." Similarly other Greek names are explained by their counterparts, or cognate words in Sanscrit. Thus the name of Zeus's wife, Hera, belongs to a Sanscrit root svar, and originally meant the bright sky: the goddess herself being primarily the bright air. Athene is referred to Sanscrit names meaning the light of dawn, and Erinys is explained by the Sanscrit Saranyn.

Le te ndalojme pak ne shqip ne fjalet dite dhe drite. Dita nuk eshte asgje me shume vetem nje drite ne kuptim me te gjere, ku ndricimi eshte maksimal , per shkak te burimit te drites, diellit.

Pra dite= drite, por duke qene se shqipja ne procesin e shkeputjes se fjales drite prej dite, ne menyre automatike ben nje vetkorrigjim per te shmangur nje perplasje homonimi.
Pra gjuha vete ka futur nje tingull tjeter ne rrenjen origjinale di duke e bere ate dri.

A e gjejme kete forme te evoluar te rrenjes te evidentuar dhe ne nje relacion me Zotin e Drites, Dia-sin apo Zeusin?
Po, popullsite lokale te Greqise, para asmilimit masiv akoma flisnin gjuhen e tyre origjinale, qe mesa duket ishte shqipja dhe perdornin pikerisht kete term te shqipes para 200 vjetesh ne Malin e Zeusit:

Tani le te ndalojme dhe njehere tek rrenja e fjales DIte dhe Drite. Siç e thame dhe me siper rrenja eshte DI qe "rastesisht" perputhet me rrenjen e fjales "latine":



Sigurisht kjo nuk eshte perputhje e rastesishme dhe gjithashtu nuk eshte rastesi qe Zeusi vete ishte Dii:



Ky Perendi pervecse ishte simbol i Diellit, Dites dhe Drites ishte mbreti i gjithe hyjnive te tjera per shkak te DIjES se madhe qe zoteronte:

Pra arrime ne nje konkluzion tjeter, ne ate qe na sugjeron semantika e fjales, pra fjala DITE dhe DRITE, NDRICIM< NDRIJ, jane e kane shkeputur kuptimin nga fjala DI.
Po ceshte di-ja ne vetvete?
Dija eshte njohuri-informacion, qe ne nje bote primitive si ajo gjate ngjizjes se gjuhes shqipe(dhe me gjere) buk mund te sigurohej vecse duke e vezhguar boten qe e rrethonte, dhe kjo ne kushtet e mungeses se drites se DI-ellit zhytej ne erresire dhe nuk kishte cte ofronte. Pra drita/ dita ishte ekujvalenti i dijes, ajo vazhdon te jete dhe sot, kur themi: "e zhyti vendin ne erresire" do te thote: " e zhyti vendin ne injorance, padije". Te gjithe jemi te bindur qe nuk mund te kesh njohuri-informacion per objektet ne nje dhome te erret qe se ka pare kurre, por me te zbardhur dita ose me tu hedhur pak drite ne te, DIJA per objektet(boten) behet e lehte.
Kete ka pasur parasysh autori i fjalorit anglisht-greqisht e vjeter kur ne shpjegimin per iluminimin(driten), i ka drejtuar lexuesit tek fjala knowledge(dije):

Ashtu sic mund te jete e pritshme rrenja "Di" ne nje forme te inflektuar te foljes shqip, gjendet ne fjalen e ""greqishtes se vjeter"" :



qe eshte pra folja di e shqipes ne veten , kohen dhe menyren perkatese, e pershtatur me semantiken e saj, per ti dhene trajte fjales """greke"", qe vetem e tille nuk eshte.

Pra fjala dite dhe drite qe lidhen ne menyre natyrale me shqisen e te parit, jane formuar ne ''greqisht"" dhe ""latinisht"", prej konceptit te dijes(se shqipes) per boten dhe objektet e saj, qe ato(dita, drita) ofrojne kur jane prezente. Shqipja, si burim furnizues me rrenjet dhe kuptime baze per keto dy gjuhe te ""medha"", nuk ka si ti mungojne vete fjale te tilla si psh: 'diktoj', qe perdoret kur vë re nje objekt te fshehur, dhe qe nga ai moment ti e 'di'( e dikte) mire vendodhjen, permasen apo mundesine se ku ta rikerkosh ate ne rast levizjeje te tij.
Sigurisht jo rastesisht nje nga format e brendaeptuara te foljes di dhe pikerisht e din, ne nje forme te bashkengjitur na jepet ate qe ne e klasifikojme ""greke"" por qe seshtye aspak e tille:



bashke me sinonimin tjeter shqip njoh, te njohesh, qe nuk eshte objekt i ketij studimi.

Sic thame me larte, fjala dite dhe drite, kane lidhje absolute me shikimin, dukshmerine, te p(h)arin:

Po te shihni me vemendje, fjalet e nenvizuara me blu jane te rrjedhura prej foljes shqip dukem, kurse fjalet me te kuqe rrjedhin prej sinonimit te saj parë, qe njeh si forme primitive phanë, qe ne shqip eshte sot fanepsem[ph~ph=Φ=f],

Natyrisht qe ""greqishtja e vjeter"" duke mos qene aspak greqisht, shume fjale te saj shpeshhere i shfaq si shqipja e folur sot, megjithese kane kaluar 2500 vjete dhe pritshmeria per ndryshim duhet te ishte e madhe:



Natyrisht qe idea= i/e dija=dijenia, nje fjale qe tregon sesa kokeforte jane rrenjet primitive shqip gjate kohes, ato vine te paprekura per te na bere me dije, qe ne shqiptaret jemi ketu kur nje pjese e jona nuk ishte transformuar akoma ne greke, latine e sllave.

Nga ana gjuhesore, gjuhetaret mendojne se rrenja e fjales DI-as(zeus) ka te beje me Day(diten) dhe light(driten)

Tani le ta shohim dhe njehere fjalen e sotme shqip DIELL. Mendimi im eshte se kjo eshte nje fjale e perbere e rrjedhur nga nje forme me e thjeshte gjithashtu e perbere: Die+ le. Per pjesen e pare Die, sic u permend dhe me siper rrenja eshte di, qe mund te perfaqsoj di-në, ditën, ose dritën, veç e veç meqenese ato burojne nga e njejta rrenje.
Me e veshtire paraqitet shpjegimi i le-së ose li-ë, meqenese le-ja si nje pjese elementare ka sherbyer ne fjaleformimin e nje serie fjalesh te ndryshme, por detyrimisht me semantike thelbesore te njejte. Ato jane fjalet:

le-----ne kuptimin me u lind
lë---->>>>>>>>> ikën
lëshoj---
la-----> ne kuptimin largohem
etj.

Pra DIELL mund te kete kuptimin: 'ai qe leshon diten/driten' , por po ashtu mund dhe te jete: " ai qe lind diten", apo : "ai qe rilind perdite". Sido qe te jete kuptimi, gjuha jone tregon qe djepi i gjuheve te tjera, sidomos i atyre te "fortave" qe sipas te gjitha gjasave skane qene kurre gjuhe e popullit, te pakten ne lashtesi.

Zeus10 wrote:Tani le te ndalojme dhe njehere tek rrenja e fjales DIte dhe Drite. Siç e thame dhe me siper rrenja eshte DI qe "rastesisht" perputhet me rrenjen e fjales "latine":



Sigurisht kjo nuk eshte perputhje e rastesishme dhe gjithashtu nuk eshte rastesi qe Zeusi vete ishte Dii:



Ky Perendi pervecse ishte simbol i Diellit, Dites dhe Drites ishte mbreti i gjithe hyjnive te tjera per shkak te DIjES se madhe qe zoteronte:

Zeus ku e ke marr kyt foton e fundit, sepse njani aty po duket se ka qeleshe nkry dhe ne krah te djathte te Zeusit mbrapa brrylit sikur se shof yllin me 6 cepa?