Trazirat ne Egjipt
Posted: Fri Feb 04, 2011 4:26 pm
Si lexohet qëndrimi amerikan për Egjiptin? Bota po i ndjek ngjarjet në Egjipt me kujdes. Reagimi amerikan ndaj këtyre ngjarjeve është vendimtar - Uashingtoni e mbështet qeverinë e presidentit Hosni Mubarak me rreth dy miliardë dollarë çdo vit me ndihmë ushtarake dhe ekonomike e të tjera. Zëdhënësi i Departamentit amerikan të Shtetit, PJ Crowley, i tha BBC-së se SHBA e vlerëson partneritetin me Egjiptin, por tani po bën thirrje për reforma demokratike. "Egjipti është një partner i SHBA-së, Egjipti e ka angazhuar veten ndaj paqes dhe stabilitetit në rajon, presidenti Mubarak është një nga dy udhëheqësit që ulet rregullisht me kryeministrin e izraelit dhe e njeh këtë shtet dhe kjo ka vlerë të vërtetë," thotë zoti Crowley. "Ai vendim i Egjiptit 30 vjet më parë ke shpëtuar shumë, shumë jetë në të gjithë rajonin," thotë zyrtari i lartë amerikan. "Por mesazhi ynë për qeverinë është se duhet ta hapë shoqërinë e saj për reforma të vërteta dhe të mbajë në paqe zgjedhje të besueshme demokratike." Si duhet ta lexojmë reagimin amerikan për atë që po ndodh në Egjipt? James Zogby është president i Institutit Arabo-amerikan. James Zogby: Mendoj se ata po përpiqen të fusin perin në gjilpërë dhe mendoj se do të ishte gjë e zgjuar po të vazhdohej për ta futur atë fije peri në gjilpërë. Ata duhet të vazhdojnë të ruajnë marrëdhëniet me qeverinë, ata duhet ta shtyjnë qeverinë që të bëjë ndryshime dhe besoj se qeveria mund të shtyhet që të bëjë ndryshime në këtë pikë që është, por sigurisht që ne nuk duhet të jemi në një pozicion që të hidhemi nga shkëmbi drejt një të panjohure të madhe. Unë sigurisht që shpresoj se administrata nuk po e bën këtë gjë. BBC: Megjithatë Uashingtoni është në vështirësi ndërsa këto ngjarje po shpalosen. Nëse ngjarjet në Egjipt ecin me këtë ritëm dhe ditët e presidentit Mubarak janë të numëruara sigurisht që është në interes të Uashingtonit që ta pranojë këtë dhe të veprojë sipas dinamikës së ngjarjeve. James Zogby: Ata nuk janë të sigurt se ditët e tij janë të numëruara. Kjo varet nga ushtarakët egjiptianë. Dhe ushtria egjiptiane është figura qendrore në këtë shtet dhe unë besoj se ata kanë ende kontroll. Nuk jam ende i bindur se demonstratat, ndërsa me të vërtetë e kanë tronditur politikën dhe e kanë ndryshuar një pjesë të dinamikës politike në vend dhe rajon, ta kenë tronditur me të vërtetë ushtrinë dhe kontrollin e saj mbi shtetin. Çfarëdo që të vijë pas Mubarakut do të ketë si shtyllë kurrizore të saj ushtrinë, kjo është e sigurt. Në Tunizi është e njëjta gjë. Kishte rebelim nëpër rrugë por ushtria në fund mori vendimin shumë shpejt se Ben Ali duhet të ikte. Ushtria nuk ka vendour se Mubaraku duhet të iki dhe nuk e besoj se do ta bëjë këtë në një të ardhme të afërt. BBC: Cili është interesi primar i Amerikës në këtë situatë? A është ai që të garantojë që të mos ketë një ngritje të Vëllazërisë Muslimane në Egjipt apo të diçkaje tjetër të ngjashme? James Zogby: Është më shumë se thjesht Vllazëria Muslimane. Egjipti është mentesha, është mentesha e tre kontinenteve, është forca kryesore stabilizuese dhe sigurisht mbështet disa nisma politike amerikane dhe duhet të jesh i kujdesshëm që të mos e dëmtosh të gjithë këtë. Çfarëdo që vjen më pas do të jetë pak më pak mbështetëse për politikat amerikane sepse një nga faktorët delegjitimues në Egjipt ka qenë mbështetja e qeverisë për shumë politika amerikane që kanë armiqësuar opinionin publik. BBC: Kur sheh disa nga parrullat që hidhen në Egjipt tani, duket se ka një farë indinjate që drejtohet ndaj Shteteve të Bashkuara për shkak se vazhdon të mbështesë regjimin e Mubarakut. James Zogby: Kjo është lidhja dyfishe. Kjo ndodh në Jordani, ndodh në Egjipt. SHBA-ja ka ndjekur politika që janë shumë jo popullore. Publiku ka reaguar me indinjatë dhe qeveria është detyruar të shtypë kundërshtimet me qëllim që të ruajnë stabilitetin që ti të lejojë ata të ndjekin politikat sepse ata ndjenin nevojën për një mbështetje mbrojtëse amerikane dhe kjo i ka bërë ata shumë jo popullorë. Politika amerikane është një problem i madh prandaj Amerika duhet të jetë shumë e kujdesshme. Ata nuk mund të përqafojnë një opozitë që ata nuk duan ta përqafojnë. Por ne nuk mundemi ta distanojmë veten nga ushtria, shtylla kurrizore stabilizuese e shoqërisë egjiptiane, sepse ne do të varemi tek ata nëse qeveria që vjen më pas i jep fund marrëveshjeve të Kempt Deividit. Konflikti arabo-izraelit ende ekziston, sigurisht që problemet do të vazhdojnë me Iranin, sigurisht që do të kemi probleme që të gjejmë aleatë për të luftuar ekstremizmin në rajon. Dhe këto janë shqetësime që Amerika duhet ti ketë në këtë moment. Mendoj që ne po shkojmë perin në gjilpërë dhe duhet të jemi shumë të kujdesshëm. ![]() |
Izraeli i shqetësuar për islamizmin në Egjipt Ndërsa kanë mirëpritur ecjen e Egjiptit drejt demokracisë një numër vendesh kanë shprehur frikën se ku mund të çojë kjo gjë në praktikë. Në Izrael kryeministri Benjamin Netanyahu ka thënë se ai ka frikë se Egjiptin mund ta marrë nën kontroll një grup i organizuar islamik. Egjipti, tha ai, mund të ndjekë të njëjtën rrugë si Irani. "Shqetësimi i vërtetë është se në një situatë që mund të zhvillohet, në një situatë ndryshimi të shpejtë, nëse strukturat dhe themeli i demokracisë moderne siç i njohim ne, nuk ruhen të paprekura, rezultat është fundamentalizmi islamik, regjime shtypëse, që shtypin të drejtat e njeriut, duke mos lejuar demokraci, asnjë liri, asnjë të drejtë, dhe në të njëjtën kohë janë një rrezik i tmerrshëm ndaj paqes, stabilitetit, dhe interesit të të gjitha vendeve të civilizuara," tha zoti Netanyahu. Ellie Shaked, ish-ambasadori izraelit në Egjipt thotë se kjo frikë është e justifikuar. Ellie Shaked: Mendoj se shqetësimi në Izrael për skenarin më të mundshëm që mund të ndodhë tani nëse mbahen zgjedhje të lira dhe demokratike në Egjipt, është se do të çojë drejt marrjes së kontrollit të qeverisë, presidencës, nga radikalët fetarë muslimanë meqë Vllazëria Muslimane është një organizatë që vepron në Egjipt për më shumë se 18 vjet si një lëvizje, dhe jo parti politike, por me një axhendë politike. Ata janë lëvizja më e organizuar, më efikase e tipit të OJQ-së, që kanë fituar shumë popullaritet për shkak të ndihmës që i japin njerëzve të varfër. BBC: A do të thotë kjo se Izraeli gjendet në një pozicion të vështirë përballë Amerikës, sepse nuk do demokraci në Egjipt. Ju nuk doni një votim të lirë dhe të drejtë për shkak të rezultatit që mund të sjellë. Ellie Shaked: Egjipti nuk ka qenë dhe nuk do të jetë një demokraci, jo një demokraci liberale ashtu si njihet në Izrael dhe botën perëndimore. Është një kulturë e ndryshme, një arsimim i ndryshëm, një kuptim i ndryshëm se cilat janë vlerat dhe cilat janë të drejtat e njeriut. E gjithë situata në vende të Lindjes së Mesme, në vendet arabe, dhe në shumë nga vendet muslimane, është se vlerat e tyre për demokracinë, për liberalizmin, për të drejtat e njeriut për statusin e grave, është plotësisht e ndryshme nga ajo që shohim në Perëndim. BBC: Çfarë mendoni për mënyrën se si po vepron Amerika me deklaratat dhe komentet e Sekretares së Shtetit Hillary Clinton? Mendoni se Amerika e kupton situatën? Ellie Shaked: Për ta thënë me një fjalë: është gabim. Për ta thënë me më shumë fjalë: ata kanë marrë një qasje shumë, shumë naive ndaj Lindjes së Mesme. Amerikanët nuk treguan kuptimin që duhet në një moment kyç në një moment si ky. Dhe fakti se Uashingtoni, me qëllimin e mirë, i dha këshilla presidentit Mubarak për t'i lejuar demonstruesit paqësorë, citoj, "të përmbushin të drejtën e tyre për të shprehur opinionin e tyre" ishte sikur ta qëllonte presidentin Mubarak pas shpine. ![]() |
Presidenti i Egjiptit Hosni Mubarak ka dhënë dorëheqjen, njoftoi zëvendëspresidenti egjiptian Omar Suleiman.