Mas, Mat dhe maturia jone dhe gjuha PIE.

[Gardhi i Ondrrave]

Komenti yt permban shume pyetje dhe diskutimi mund te degezohet ne shume drejtime, por une po e copezoj disi duke i dhene pergjigje njehere asaj qe mendoj se jam me gati dhe me vone, po gjeta kohe do pergjigjem per te tjerat.

Duke qene se une e pelqej shume studimin e tingujve dhe prezantimin e tyre ne shkronja, dua te them qe fe dhe be, mund te jene e njejta fjale qe fillimisht ishte ashtu sic ne e kemi rendom be duke u shnderruar ne fe, per shkak te transmetimit te tingujve te ngjashem nga goja ne goje, nga goja ne leter, nga letra ne goje dhe perseri nga goja ne goje . Pra fenomeni ka shkuar keshtu shqiptar-->shqiptaro-latin---->latin standart------> latin vernakular---->shqiptar. Kjo per arsyen sepse tingulli b ka nje evolucion te tille:

b---->bʰ--->pʰ--->ph---->φ ose f----v



Prandaj fe dhe be mund te jene e njejta gje ne kaperxime reciproke:

Falemners per pergjigjen. Tash lavizja b-mb-f asht e munshme sepse ne e kena edhe ne shqip, sipas variantvet krahinor. P.sh., disa thon "fshese", disa te tjere i thone "pshese" o "mbeshese", ose "fshej"-"mbshej" etj, pra ket fenomen gjuha jone e njeh. Por lind pytja, a ka ligje fonetike qe e percaktojne dhe e pershkrujn shqipen, dmth kena ne nji mnyre karakteristike me shqiptu bashktinglloret? e baj ket pytje sepse, lavizja b-f ma duket asht tipike e gjuheve latine (dhe romanxe) dhe te greqishtes. P.sh, ne thona baj, italianet thone "fai"-me ba, ne thona bjerr, italianet (latinet) dhe greket thojn "fereo", e kshu me rradh. Pra, ma duket se çdo gjuh ka ligje fonetike shqyptimi te bashketingllorvet o rrokjevet, apo nuk asht kshtu? kam lexu p.sh qe maqedonishtja e vjeten ka pat b ne ven te f, me fjale si "baskoj", qe asht krejt shqip bashku, kundrejt latinishtes fascolo, dhe greqishtes fascos, qe jane me f, dmth keto dy gjuhe i ndan veç nji bashktingullore. ket fenomen e gjen ne gati tana fjalt.
Sot isha tu menu mi ate qe folem dje, dhe ma erdhi nji menim tjeter. Nase shqipja ka nertu fjalt e saj me njisi baze, pra zanore plus bashktingllore nryshe o ma pasten se gjuht e tjera europjane, si mun me shpjegu fjalt e gjuhvet e tjera qe jan njisoj si shqipja. Po qis nji shamull me fjalt e jets "primitive", fjala Bunk o bung e gjejm ne gjerm. buch, ne gjuht skandinave bok, na italisht faggio (pra me b) etj, fjalen Ah e gjejm ne gjerm. eiche, ne anglisht oak/ak etj, ne skand.eik,or fjalen Ulk e kena volk na russisht, ulgr ne skandinavishten e lashte, lukos ne greqisht etj etj. Pra, pa u zgjat ma tej me fjalor, keto gjuhe jan nartu prej shqipes, dmth jane nji variant i saj "krahinor", o duhet menu qe jane gjuh te tjera, pra djalekte qe rrjedhin nga "indoeuropeishtja" e famshme?? cili asht shpjegimi yt? shum falemners.

[faon perrovarri]

"It's not about me", keshtu do i pergjigjesha une ne anglisht asaj qe ju po thoni Faon. Nese kerkon qe te dalesh me nje konkluzion te sakte, eshte e mira qe ti shohesh te gjithe kendveshtrimet. Kete po bej tashme dhe konkluzioni eshte qe gjuha shqipe, eshte gjuhe e krijuar nga nje mendje shume e fuqishme. Foljet e saj primitive, jane kode primitive qe krijuesi, i ka ndertuar paralel me natyren. Une thjeshte, habitem me magjine e saj dhe kuptoj qe asgje nuk eshte e rastesishme. Ne gjuhen shqipe ka vene dore dikush shume me i ditur se gjithe murgjit qe krijuan greqishten, latinishten dhe sllavishten te marre se bashku. Gjuha shqipe, eshte nje art tingujsh dhe kombinimesh te tyre, i kryer me nje finese te jashtezakonshme.
Pak postime me pare postova nje skeme te thjeshte te afinitetit te tingujve:

b---->bʰ--->pʰ--->ph---->φ ose f---->v

Une bashkova skajet e ketij vargu dhe vendosa elementet qe mungonin. Skema pastaj ne menyre te natyrshme me shpjegoi ate qe ne fakt ndodh vertete si dhe ate qe shqipja eshte para dhe ne baze te te gjithave gjuheve te tjera:

-gjuha shqipe, eshte gjuhe e krijuar nga nje mendje shume e fuqishme
-ka vene dore dikush shume me i ditur se gjithe murgjit qe
-foljet e saj primitive, jane kode primitive qe krijuesi, i

-dmth i dituni ,inteligjenti prodhon primitivitet
-dmth krijusi ,ai dikushi eshte dicka jasht permasave te qenies njerezore,dicka e mbinatyrshme se, murgjit, sa di une, jane pjese e natyres , e bashkesise njerezore, elemente natyrale, si i thone.

[Zeus10]

Fjala: 'primitive', nuk perdoret gjithmone ne denotacion negativ, por ajo perdoret rendome nga shkollaret, per te treguar nje njesi fillestare, qe sherben si pikenisje per nje strukture me komplekse.
Po, ai dikushi, eshte shume i fuqishem, sepse zoteron diturine.

[Gardhi i Ondrrave]

E vartet, asht shume e ransishme me percaktu fjalen "primitive", çfare kuptimi duhet me i dhane, pasterti gjuhsore, prapametje shoqnore? Se ktu qendron mase edhe problemi. Zeusi ti, me sa kuptova, mshtet idene e pastertise totale t'gjuhs shqipe dhe rolin e saj si nertuse e gjuhve te tjera. Por si e percakton ket rol n'lidhje me gjuht e tjera? se kjo hala nuk asht shpjegu mire, o mas jam un qe se kam kuptu..dmth si ka arrit shqipja me nertu gjuht e tjera, dhe cilet "shqiptare" kan kene ata qe kan ba nji gja te tille? kan ken nji rrace,etni, supernjerz? Ti pohove qe shqipen e ka "gdhend" nji menje superiore, po si mun me e percaktu kat menje, "primitive" ( prap me definu kat term) o te superzhvillume? kto besoj jane pytje shume t'ransishme se lindin natyrsham nga kjo ide baze..let futena ne teme parseri, marrim fjalt mat/mas, nga kto fjale menohet se ka rrjedh fjala mater per amen dhe fjala mot per kohen. Shqipja i ka te dya kto fjale, po ashtu i kan dhe gjuht e tjera evropjane. Ne gjermanishten e lashte matjes i thoshin matjan/masjan (sot gjerm. messen), o thjesht mat. Na gjuht baltike kohs i thone "metas", qe lidhet thjesht me shqipen mot/mosh, dhe grus i thon "moteris/motra" qe lidhet qarte me shqipen moter/motra, dhe ket e shef per pemt, kafsht, lulet, malet e çdo gja qe ka lidhje me natyren primitive. Tash, kush ka marr na kush? un du me dit, perse ata kan marre nga ne dhe jo ne prej atyne, o mun me ken veç nji rrace qe perdor t'njajtat fjale?

[Zeus10]

E vartet, asht shume e ransishme me percaktu fjalen "primitive", çfare kuptimi duhet me i dhane, pasterti gjuhsore, prapametje shoqnore? Se ktu qendron mase edhe problemi. Zeusi ti, me sa kuptova, mshtet idene e pastertise totale t'gjuhs shqipe dhe rolin e saj si nertuse e gjuhve te tjera. Por si e percakton ket rol n'lidhje me gjuht e tjera? se kjo hala nuk asht shpjegu mire, o mas jam un qe se kam kuptu..dmth si ka arrit shqipja me nertu gjuht e tjera, dhe cilet "shqiptare" kan kene ata qe kan ba nji gja te tille? kan ken nji rrace,etni, supernjerz? Ti pohove qe shqipen e ka "gdhend" nji menje superiore, po si mun me e percaktu kat menje, "primitive" ( prap me definu kat term) o te superzhvillume? kto besoj jane pytje shume t'ransishme se lindin natyrsham nga kjo ide baze..let futena ne teme parseri, marrim fjalt mat/mas, nga kto fjale menohet se ka rrjedh fjala mater per amen dhe fjala mot per kohen. Shqipja i ka te dya kto fjale, po ashtu i kan dhe gjuht e tjera evropjane. Ne gjermanishten e lashte matjes i thoshin matjan/masjan (sot gjerm. messen), o thjesht mat. Na gjuht baltike kohs i thone "metas", qe lidhet thjesht me shqipen mot/mosh, dhe grus i thon "moteris/motra" qe lidhet qarte me shqipen moter/motra, dhe ket e shef per pemt, kafsht, lulet, malet e çdo gja qe ka lidhje me natyren primitive. Tash, kush ka marr na kush? un du me dit, perse ata kan marre nga ne dhe jo ne prej atyne, o mun me ken veç nji rrace qe perdor t'njajtat fjale?

Nuk mendoj se ka ndodhur ndonje "transmetim" nga disa "superhumanshqiptare". Une mendoj se raca e bardhe evropiane, ka folur dikur te njejten gjuhe natyrore me dialekte te ndryshme lokale, derisa feja u be sunduese dhe krijoi variantet standarte(kjo mund te kete ndodhur dhe me fe, qe ne nuk kemi dijeni). Kisha, ka luajtur rol vendimtar ne trashegimin e kultures dhe mbi te gjitha, mbi komponenten kryesore gjuhen. Evropa ka pasur vetem 1 sundimtar, per mijevjecarin e fundit dhe ajo eshte Kisha. Te gjithe evropianet, me pak perjashtime, flasin sot gjuhen e saj, te mbishtresuar ne gjuhen e tyre natyrore, qe mund te kete kaluar dhe shtresime te tjera. Nderkohe shqiptaret, te lidhur me pak me fene, por shume me klanin dhe faren, ruajten ate qe ishte e perbashket per evropianet: "gjuhen". Ajo u ndikua nga gjuhet qe evoluan nga gjuha e Kishes, por ruajti nje substance te paprekur, qe e dallon nga gjuhet e tjera, ADN-ja e te cilave u strukturua ndryshe, pas adoptimit te gjuhes se Kishes.

[bardus]

Nuk mendoj se ka ndodhur ndonje "transmetim" nga disa "superhumanshqiptare". Une mendoj se raca e bardhe evropiane, ka folur dikur te njejten gjuhe natyrore me dialekte te ndryshme lokale.

Pershendetje,Zeus

Per ate qe thate me siper desha te permend edhe teorine PAN-ILLYRIAN ku duke u nisur nga hidronimet dhe gjetjet akeologjike te kultures Lusatian, cdo gje ishte ilire:

Pan-Illyrism had both archaeological and linguistic components. Archaeologists were looking for an ethnicity for the Lusatian culture and the linguists for the Old European water names. First, the French pressed for the Ligurs and Celts but then the German prehistorians and linguists, beginning with Gustaf Kossinna,[1] and following Julius Pokorny, and Hans Krahe, linked the Illyrians with the Lusatian culture and Old European hydronyms. Kossinna divided the primitive Indo-Europeans into two groups, North and South Indo-Europeans; he conjectured that the ancestors of Celtic, Illyrian, Greek and Italic people, who belonged to the first group, inhabited north Germany in the Stone Age and Early Bronze Age and were driven out by Germanic people advancing from Schleswig-Holstein and Jutland about 1800–1700 BC "the first Germans in Germany". Kossinna also stated that at the time of Hallstatt culture which succeeded the Bronze Age of Central Europe, the Illyrian civilization of the valley of the middle Danube was superior to that prevailing among the Celts established in the southern portion of the Germany and elements of the Illyrian civilization found their way not only into the Celtic cradle of the south Germany but also to the territory of the east Germany occupied by Germanic tribes. The earliest use of iron in Central Europe was to be attributed to Illyrians and not to the Celts.[2]
Julius Pokorny located the Urheimat between the Weser and the Vistula and east from that region where migration began around 2400 BC.[3] Pokorny suggested that Illyrian elements were to be found in much of the continental Europe and also in the British Isles.
Pokorny's Illyromania derived in part from archaeological Germanomania and was supported by contemporary place-name specialists such as Max Vasmer[4] and Hans Krahe.[5]

[faon perrovarri]

"It's not about me", keshtu do i pergjigjesha une ne anglisht asaj qe ju po thoni Faon. Nese kerkon qe te dalesh me nje konkluzion te sakte, eshte e mira qe ti shohesh te gjithe kendveshtrimet. Kete po bej tashme dhe konkluzioni eshte qe gjuha shqipe, eshte gjuhe e krijuar nga nje mendje shume e fuqishme. Foljet e saj primitive, jane kode primitive qe krijuesi, i ka ndertuar paralel me natyren. Une thjeshte, habitem me magjine e saj dhe kuptoj qe asgje nuk eshte e rastesishme. Ne gjuhen shqipe ka vene dore dikush shume me i ditur se gjithe murgjit qe krijuan greqishten, latinishten dhe sllavishten te marre se bashku. Gjuha shqipe, eshte nje art tingujsh dhe kombinimesh te tyre, i kryer me nje finese te jashtezakonshme.
Pak postime me pare postova nje skeme te thjeshte te afinitetit te tingujve:

b---->bʰ--->pʰ--->ph---->φ ose f---->v

Une bashkova skajet e ketij vargu dhe vendosa elementet qe mungonin. Skema pastaj ne menyre te natyrshme me shpjegoi ate qe ne fakt ndodh vertete si dhe ate qe shqipja eshte para dhe ne baze te te gjithave gjuheve te tjera:

I dashtuni em Zeus;

Kur une, faon perovarri them; SHQIPJA kodi testamental i natyres nenkuptoj(dikush mund te me bej verejtje ,pse une perdora nenkuptoj dhe jo fjalen KUPTOJ, them sepse nuk ma keni kuptuar drejt konceptimin kod.test i natyres) qe,informacioni qysh ne krye te heres(me shkon shum kjo shprehje) pra FOTONI qysh prej memes ,DIELLIT ,ka nje ecuri,udhetim te vetin,nje periodicitet i cili perfundon ne artikulimin e njesive fonetike elementare kuptimbartese, e deri tek ligjerata. Gjate ketij udhetimi, informacioni transformohet ne njesi ,struktura materiale(me kusht qe te pranojme se lenda,materia,qenia seshte gje tjeter vecse nje nivel i percaktuar i energjise se shtypur ose te presuar,te kondesuar)te cilat shoqerohen me dukuri ose fenomene fizike dhe te ashtuquajtura psikosomatike. Pikerisht ne stadin e pare te procesit te njohjes ,te imitimit, gjate te cilit njeriu nuk kishte dije( dmth ishte nje faze pasive, dhe se dija vjen kur keto kode transmetohet nga brezi ne brez) perfundon procesi i kodifikimit.

Keto kode, te cilat ne numer jane 9-te, nente ,dhe perputhen me 9-te nente te dhena qe karakterizon cdo forme te materies jane ne formen e tyre fillestare ne te gjitha gjuhet te ashtuquajtura I.E,dhe jane te thjeshta te perceptushme ne formen e tyre primitive vetem ne gjuhen shqipe dhe ate vllache pjeserisht,te cilat mbeshtetin te njejtin udhetim te procesit te njohjes(segmete qe nuk argumentohen me shqipen e plotesojne fjalet e gjuhes vllache).Ketu eshte rasti te perpiqeni te spjegon vetes, perse greqishtja me 24 germa ,kode ne alfabet ka 90 milion limata,shqipja me 36 njesi fonetike ka ......milion fjale italishtja ,ghermanishtja etj....etj.

Une nuk kam perdorur kurre termin ''gjuhe natyrale'' , te gjitha gjuhet jane natyrale. Kam folur per nje zhvillim natural te shqipes e pa devijuar nga efekti vrases i kodifikimit grafik, shkrimit.

Dmth shqipja u konsolidua fonetikisht dhe semasiologjikisht ne menyre krejt spontane, dhe njekohesisht ne kete menyre nuk u largua na origjina e vet ,jo se skishte murgj, dhe priftrinj ,dhe se para shekullit te 17-te afersisht ......% e shqiptarve nuk ishin te krishtere,por, se shqiptari ishte luftrave dhe i veprimit, ishte ne vijen e pare te luftes,dhe se menden e vrane ata qe ishin me te dobet fizikishte.Dhe se ai qe ishte ne vijen e pare te luftes merrte dhe placke te majme. K eni verejtur sot qe evropiano lindoret e varfer kane krijuar tabore te mendimit sidomos ne SH.B.A.

Me fustanellen ,me ali pashane e kudi une se cfare merren shqiptaret qe e kane barkun plote ,mua me irriton fakti qe njerzit ma te vorfen sot ne evrope jane shqiptaret e shqypnise dhe te kosoves e me rradhe te maqedonise, dhe kesaj bashkesie nuk u intereson as shqipja ,as flamuri as parlamenti.

Keto kode per te cilat flas une, nuk jane ato fjale qe perqasen fonetikisht dhe semasiologjikisht ,me kete menyre plotesojme vetem pazllin e kornizes I.E te gjuhve.

Sa per mutacionin fonetik b<<>>v tek fjalet BËRE(bëj) DHE VËRE(vëj,vendos) mund te ndodhe vetem ne difekte te struktures artikulare, dhe si e tille ne kete raste mundesia pranimit te ketij mutacioni eshte nje ne milion.

Midis bëre dhe vëre ekziston vetem uniteti konceptual ndersa VËRE eshte njësia BËRE eshte bashkesia ,sistemi i krijuar mbi te njejtin konceptim ,zhvendosjen .

Për carsye duhet te pranojme njesine fonetike shqipe VE dhe jo ato ui ,ou me WO tek fjala women,akustika e qiperimit VE eshte me e drejte nga ajo e ui,ou?

[Zeus10]

Falemners per pergjigjen. Tash lavizja b-mb-f asht e munshme sepse ne e kena edhe ne shqip, sipas variantvet krahinor. P.sh., disa thon "fshese", disa te tjere i thone "pshese" o "mbeshese", ose "fshej"-"mbshej" etj, pra ket fenomen gjuha jone e njeh. Por lind pytja, a ka ligje fonetike qe e percaktojne dhe e pershkrujn shqipen, dmth kena ne nji mnyre karakteristike me shqiptu bashktinglloret? e baj ket pytje sepse, lavizja b-f ma duket asht tipike e gjuheve latine (dhe romanxe) dhe te greqishtes. P.sh, ne thona baj, italianet thone "fai"-me ba, ne thona bjerr, italianet (latinet) dhe greket thojn "fereo", e kshu me rradh. Pra, ma duket se çdo gjuh ka ligje fonetike shqyptimi te bashketingllorvet o rrokjevet, apo nuk asht kshtu? kam lexu p.sh qe maqedonishtja e vjeten ka pat b ne ven te f, me fjale si "baskoj", qe asht krejt shqip bashku, kundrejt latinishtes fascolo, dhe greqishtes fascos, qe jane me f, dmth keto dy gjuhe i ndan veç nji bashktingullore. ket fenomen e gjen ne gati tana fjalt.

A nuk te shkon mendja, qe kemi te bejme me te njejtat fjale, por te transformuar disi, per shkaqe qe shkojne qe nga levizja nga gjuha ne gjuhe, deri tek transformimet e paramenduara te atyre qe konstruktuan gjuhet standarte prej gjuhes se vatres?

Sot isha tu menu mi ate qe folem dje, dhe ma erdhi nji menim tjeter. Nase shqipja ka nertu fjalt e saj me njisi baze, pra zanore plus bashktingllore nryshe o ma pasten se gjuht e tjera europjane, si mun me shpjegu fjalt e gjuhvet e tjera qe jan njisoj si shqipja. Po qis nji shamull me fjalt e jets "primitive", fjala Bunk o bung e gjejm ne gjerm. buch, ne gjuht skandinave bok, na italisht faggio (pra me b) etj, fjalen Ah e gjejm ne gjerm. eiche, ne anglisht oak/ak etj, ne skand.eik,or fjalen Ulk e kena volk na russisht, ulgr ne skandinavishten e lashte, lukos ne greqisht etj etj. Pra, pa u zgjat ma tej me fjalor, keto gjuhe jan nartu prej shqipes, dmth jane nji variant i saj "krahinor", o duhet menu qe jane gjuh te tjera, pra djalekte qe rrjedhin nga "indoeuropeishtja" e famshme?? cili asht shpjegimi yt? shum falemners.

Gjuhet e tjera, te folura sot, e kane fillimin ne nje gjuhe skolastike dhe kjo e fundit, nga ana e saj, nuk lindi nga hici. Krijuesit e saj perdoren leksikun e gjuhes se folur mbareevropiane natyrore per ta krijuar ate. Pra ajo ishte si nje forme artificiale e gjuhes se vertete, qe me vone nepermjet shkolles dhe fese(qe ishin te lidhura bashke gjithsesi) u mbishtresua mbi formen natyrore, duke e zevendesuar ate sidomos ne gramatike dhe sintakse, ne momentin qe ajo kaloi nga gjuhe e elites ne gjuhen popullore. Prandaj format e thjeshta foljore i gjejme disi dhe ne gjuhet e tjera, sidomos ne ato qe nuk u shkrine plotesisht ne gjuhen e skolastikes, si psh anglishtja.

[Zeus10]

Nuk mendoj se ka ndodhur ndonje "transmetim" nga disa "superhumanshqiptare". Une mendoj se raca e bardhe evropiane, ka folur dikur te njejten gjuhe natyrore me dialekte te ndryshme lokale.

Pershendetje,Zeus

Per ate qe thate me siper desha te permend edhe teorine PAN-ILLYRIAN ku duke u nisur nga hidronimet dhe gjetjet akeologjike te kultures Lusatian, cdo gje ishte ilire:

Pershendetje Bardus.
Une personalisht, nuk jam shume entuziast per termin Iliri dhe Ilire, megjithese ai duket shume romantik dhe atraktiv, aq me pak jam per ide si PAN-...(cfaredo). Keto idete e 'PAN', i perdorin zakonisht ata qe kerkojne ekspansion dhe duan ta ligjerojne ate me ide bashkimi te gjasme pjeseve legjitime, qe i perkasin atij identiteti apo rryme. Mjafton te te kujtoj pansllavizmin, panhelenizmin etj per te te qartesuar, se sa te peshtira dhe diabolike jane keto ide. Nderkohe dua ti shtoj kesaj dhe faktin, qe baballaret e ilirizmit, jane gjermanet, jane te njejtet ata qe krijuan helenizmin nga hici. Gjermanet jane inxhiniera te mire, por filologe absolutisht te deshtuar e romantike.

[Zeus10]

Une nuk kam perdorur kurre termin ''gjuhe natyrale'' , te gjitha gjuhet jane natyrale. Kam folur per nje zhvillim natural te shqipes e pa devijuar nga efekti vrases i kodifikimit grafik, shkrimit.

Une shkeputa nga ligjerimi yt i gjate vetem kete fragment, per te cilin une nuk jam dakort. Psh gjuhet Latine dhe Greke, i kane fillimet e tyre ne Kishe, packa se u strukturuan duke perdorur leksikun e gjuheve te natyres, para te gjithave te nje gjuhe, ndaj te ciles shqipja eshte me e aferta dhe panderhyra.

[Orakulli]

Socio wrote:

Sa bukur !

Me ne fund nje ze i arsyes ne forum.

Mireserdhe bashkeatdhetar !


Te falemners, asht kenaqsi me debatu ne kat forum. Shqypnia ka nevoj per njarz te arsysham dhe t'kulturm.

Do t'ju drejtohem te dyve, o both ne anglisht.
Ato fjali jane nje loje e thjeshte percarjeje. Ondra jo se e hengre garemin e socio, por e paragjykove qe ishte i sinqerte nga zemra. fatekeqesisht nuk asht i tille. Por, qe te arrish te kuptosh dicka, dhe pas saj ti afrohesh thelbit, se pari duhet te kuptosh cfare te thuhet. Te thuhet qe me nefund zeri i arsyes je ti, dhe me ne fund ai ardhu ne ket boshkum, ose ne forum. Kjo nga ana tjter kupton qe deri tani ne forum ka mbizoteru zoni i te marreve, marrosurve, i te parsyetueshmeve, dhe keta te marrosur jane te gjithe te tjeret para ardhjes tande ne ket forum. Me pak fjale, kjo quhet percarje duke perdour mburrjen e dikujt. Kete loje kaq te thjeshte llogjike e ha shumica e njerzeve qe nuk kane edukim, kulture dhe njohuri. Falemindersi jot duhej shoqeruar me shtesen qe "une jam njeri si gjithe te tjret" edhe ketu ne forum. Kur ne shqiptaret do fillojme te mendojme ne kete menyre atehere do te nisi bashkimi jone i dyte, apo i trete ne ishtori. Ishte nje fare qe na eshte hedhur nga njerez qe i njohin mire difektet njerezore, dhe sidomos difektet e shqiptareve, e cila fatekeqesisht jo ka mbire midis nesh, por eshte nje pyll i madh ne mes te Tiranes me te tille.
E dyta, qe te kuptosh me mire retoriken dhe neutralitetin kur shkon dhe gojegon me te tjeret, uruesi yt merr persiper rolin e gjykuesit reth juve neve dhe mbiarsyes tande-mos arsyes te tane te tjereve, rol qe zakonisht e marrin , psikologet e njohin mire kete, njerez me kulture te ulet. ketu nuk jemi te ngreme apo te "in'-s'ul-t" te tjeret, sepse ka te tjeret kane zemren e ekesaj fjale ne mes te Romes te kulture. Nuk eshte aspak kjo etymologji qe ju mbroni dhe njihni dhe pelqeni ta papgallisni:
insult (v.)
1560s, "triumph over in an arrogant way," from M.Fr. insulter (14c.) and directly from L. insultare "to assail, to leap upon" (already used by Cicero in sense of "insult, scoff at, revile"), frequentative of insilire "leap at or upon," from in- "on, at" (see in- (2)) + salire "to leap" (see salient). Sense of "to verbally abuse, affront, assail with disrespect" is from 1610s. Related: Insulted; insulting.

POR BAZA E SAJ ESHTE FOLJA E GJUHES SE MALEVE "UL", QE EDHE SOT E KESAJ E DIT E PERDOR "Mos e ul tjetrin". Mos i uluni te tjeret sepse flasin drejt dhe thone ate qe juve, jo vetem juve, nuk ju pelqen. Ajo qe thoni juve eshte e shkruar dhe thene nje mije here. Ju paragjykone ne baze te tyre. Ato qe thote zeusi, mallkastrioti nuk jane shkruar, dhe as thene asnjehere. Jane te tyre. Ju i quani te paarsyeshme sepse ju paragjykoni ne baze te asaj pak qe keni lexuar, dhe me shume ne baze te atyre qe keni degjue poshte e lart.

[Gardhi i Ondrrave]

A nuk te shkon mendja, qe kemi te bejme me te njejtat fjale, por te transformuar disi, per shkaqe qe shkojne qe nga levizja nga gjuha ne gjuhe, deri tek transformimet e paramenduara te atyre qe konstruktuan gjuhet standarte prej gjuhes se vatres?

Posi jo, e kam menu ket munsi por problemi qendron ktu. Nase gjuht jane te ndana nji arsye do ket. Tash, ne kena gjuht veriore, marrim prap gjermaniket, qe kane disa regulla fonetike dhe morfologjike te percaktume, qe i dallojne prej gjuhvet e tjera. Ashtu dhe gjuht sllave, romane etj. Kto rregulla kan lind nga zhvillimi natyral i gjuhve ne ambientin e tyne, pra jan vet endemike te vatres. Pra me thane qe kto jane te njajtat gjuhe, un nuk di se ku mun me u mshtet sepse kto gjuhe kane shume nryshime nga njana tjetra, fonetikisht, gramatikisht dhe morfologjisht. E vartet, ngjasojne po kjo asht sepse jane gjenetikisht lidhuna, si me thane jane dege e se njajtes peme. Nase popujt e jugut flasin me P, K, T dhe ata te veriut me F, H, Th (i fomshmi ligji i Grimmit) kjo asht karakteristike endemike e folsve, nuk asht nartu nga kurrkush. Ti ket e shef kur flet me nji fols e nji gjuhe gjermane kur tenton me shqiptu fjale italiane a spanjolle p.sh. Ai ka mnyren e tij qe asht endemike i etnise s'tij, p.sh. bashkimet ku i shqipton kv. Kjo nodh edhe me sllavet, por nuk nodh tek anglezet dhe italianet qe skane problem me than "kuo". Pra gjuha primitive e eurojanvet, çfaredolloj emni dona me i dhane, asht zhvillu me karakteristikat e saj teritoriale, pastaj asht influencu, na mnyre ma t'ceket, nga latinishtja dhe greqishtja e kishs. Let supozojm qe ka kene i lloj shqipje primitive, ajo shqipe primitive asht zhvillu ma tej dhe asht diversifiku na shume gjuhe te tjera. Zhvillimi asht diçka natyrale i njeriut, nuk ekziston gja mi ket bot qe rrin e njajta perjet. T'pakten kjo asht çfare kallzon historia, muj me ken gabim.

Gjuhet e tjera, te folura sot, e kane fillimin ne nje gjuhe skolastike dhe kjo e fundit, nga ana e saj, nuk lindi nga hici. Krijuesit e saj perdoren leksikun e gjuhes se folur mbareevropiane natyrore per ta krijuar ate. Pra ajo ishte si nje forme artificiale e gjuhes se vertete, qe me vone nepermjet shkolles dhe fese(qe ishin te lidhura bashke gjithsesi) u mbishtresua mbi formen natyrore, duke e zevendesuar ate sidomos ne gramatike dhe sintakse, ne momentin qe ajo kaloi nga gjuhe e elites ne gjuhen popullore. Prandaj format e thjeshta foljore i gjejme disi dhe ne gjuhet e tjera, sidomos ne ato qe nuk u shkrine plotesisht ne gjuhen e skolastikes, si psh anglishtja.

Me fal, po kjo nuk ma duket historikisht e sakte, fakti qe nji gjuhe asht e shkrujt nuk do me thane qe asht e shtramru o e nartu me laps e leter. Ky koncept per mu thjesht ska kuptim. Per gjuht gjermane, keltike, latine etj ka prova arkeologjike shume te hershme qe vartetojne nji vazhdimsi historike, çfare prova materiale ekzistojn me provu qe ato jane kriju nga leksik mbareevropjan dhe nuk ishin gjuht e popullit e nji teritori t'percaktum? ne çfare menyret jane nartu? nase ka pat popuj barbare ma "natyral" o "primitiv" ata kan kene kombet e veriut qe kane fol, dhe shkrujt, per shekuj nji gjuh t'pasten, shume kohe para se kisha te isht fut ne teritorin e tyne. Dhe tash ata pardorin t'njajtin leksik, kjo asht vartetu nga arkeologjia dhe gjuhsia. Kur prifti Ulfila shkrujti biblen e pare e popujve gjermane, ai veç krijoj alfabetin por jo gjuhn, gjuha meti e njajta. Siç thashe ma lart, prifrinjt nuk mun me pat kriju nji gjuhe tjeter nga e para, kjo nuk di te ket nodh ne nonje vend, se populli nuk do ket pat munsi me kuptu as i gja. Edhe mishkrimet e pakta trake, ilire, venedikase, keltike etj jane te shkrujt nga njarz t'thjesht qe shpreshnin koncepte t'thjeshta. kjo ma duket asht prove qe shkrimi nuk ka ken nji privilegj ekslusiv i elitave, po ka ken i perhapun. Pastaj, jam tu menu, edhe nase eltiat kan kriju nji alfabet o kan pasuru nji gjuhe me fjale te tjera, kjo nuk e ban gjuhen me ken ma pak natyrale o artificiale. kjo e ban ate thjesht te sofistikume. Por mase jam tu fol shume gjana tana s'bashku, nase ti ke prova gjuhsore per ket mi kallzo t'lutem se jam shum kurioz me msu.

[Gardhi i Ondrrave]

Do t'ju drejtohem te dyve, o both ne anglisht.
Ato fjali jane nje loje e thjeshte percarjeje. Ondra jo se e hengre garemin e socio, por e paragjykove qe ishte i sinqerte nga zemra. fatekeqesisht nuk asht i tille. Por, qe te arrish te kuptosh dicka, dhe pas saj ti afrohesh thelbit, se pari duhet te kuptosh cfare te thuhet. Te thuhet qe me nefund zeri i arsyes je ti, dhe me ne fund ai ardhu ne ket boshkum, ose ne forum. Kjo nga ana tjter kupton qe deri tani ne forum ka mbizoteru zoni i te marreve, marrosurve, i te parsyetueshmeve, dhe keta te marrosur jane te gjithe te tjeret para ardhjes tande ne ket forum. Me pak fjale, kjo quhet percarje duke perdour mburrjen e dikujt. Kete loje kaq te thjeshte llogjike e ha shumica e njerzeve qe nuk kane edukim, kulture dhe njohuri. Falemindersi jot duhej shoqeruar me shtesen qe "une jam njeri si gjithe te tjret" edhe ketu ne forum. Kur ne shqiptaret do fillojme te mendojme ne kete menyre atehere do te nisi bashkimi jone i dyte, apo i trete ne ishtori. Ishte nje fare qe na eshte hedhur nga njerez qe i njohin mire difektet njerezore, dhe sidomos difektet e shqiptareve, e cila fatekeqesisht jo ka mbire midis nesh, por eshte nje pyll i madh ne mes te Tiranes me te tille.
E dyta, qe te kuptosh me mire retoriken dhe neutralitetin kur shkon dhe gojegon me te tjeret, uruesi yt merr persiper rolin e gjykuesit reth juve neve dhe mbiarsyes tande-mos arsyes te tane te tjereve, rol qe zakonisht e marrin , psikologet e njohin mire kete, njerez me kulture te ulet. ketu nuk jemi te ngreme apo te "in'-s'ul-t" te tjeret, sepse ka te tjeret kane zemren e ekesaj fjale ne mes te Romes te kulture. Nuk eshte aspak kjo etymologji qe ju mbroni dhe njihni dhe pelqeni ta papgallisni:
insult (v.)
1560s, "triumph over in an arrogant way," from M.Fr. insulter (14c.) and directly from L. insultare "to assail, to leap upon" (already used by Cicero in sense of "insult, scoff at, revile"), frequentative of insilire "leap at or upon," from in- "on, at" (see in- (2)) + salire "to leap" (see salient). Sense of "to verbally abuse, affront, assail with disrespect" is from 1610s. Related: Insulted; insulting.

POR BAZA E SAJ ESHTE FOLJA E GJUHES SE MALEVE "UL", QE EDHE SOT E KESAJ E DIT E PERDOR "Mos e ul tjetrin". Mos i uluni te tjeret sepse flasin drejt dhe thone ate qe juve, jo vetem juve, nuk ju pelqen. Ajo qe thoni juve eshte e shkruar dhe thene nje mije here. Ju paragjykone ne baze te tyre. Ato qe thote zeusi, mallkastrioti nuk jane shkruar, dhe as thene asnjehere. Jane te tyre. Ju i quani te paarsyeshme sepse ju paragjykoni ne baze te asaj pak qe keni lexuar, dhe me shume ne baze te atyre qe keni degjue poshte e lart.

I nderum Orakulli kur thash njarz te arsysham dhe t'kulturm nuk isha tu ba komplimente vedit, po ato fjale ishin per ju antare te forumit. Mos ki merak se Socio ka ju n'zemer dhe jo mu qe sapo kam ardh .Veç t'lutem mos ofeno me terma te pershpejtum, un nuk "papagalloj", un jap opinionin tem sipas arsyes personale, dhe ju duhet me e respektu, ashtu si un respektoj menimin tuj. Kjo asht shume e ransishme per nji debat civil. Me respekt, Te falemners.

[Orakulli]

Papgalloj, ne kuptim perserit fjalet ete tjreve. Nuk ishte per ju personalisht, ishte drejtuar ne pergjithesi te ketij grupi te njerezve pjesmarres ne internet e kudo, pra per ata qe thone c'fare dihet dhe nuk e kuptojne qe ajo nuk ka nevoje te thuhet se dikush e ka thene, ose disae kane shkruajt me pare. Dhe kane shkruajt shum ne kete drejtim. Ju duket sikur jane mendime te tyre origjinale. Ne kete sens. respektoj cfare ju thoni, por mos i ngaterro gjerat. Me nje fjale: mos u be paranjohak.
Sa pe historine egjuhes gjermani, mos na fol ne pergjithesi, por na thuaj kur eshte shkruajt per here te pare, kush e ndertoi gjuhen gjermane dhe kur. Folja ne pergjithesi eshte me ulet se niveli i papagallit, ose eshte nje papagall injorant. Beje nje studim per gjuhen gjermane . Ndersa per gjuhen angleze po ta them une, lib perqind adn Ilire.ri i tyre i pare nuk mnd te kuptohet nga nje anglez i sotem dhe nje femije i shkolles fillore di me shume fjale se Shekspiri, ose Shekspiri po te vinte ne ditet tona nuk do te kuptonte as % te anglishtes se sotme. I kane shkruajtur te tjeret keto, dhe une po bej rolin e papgallit kujtues.
Perseri tek gjermanet. Po te citoj nje autore e atij kombi:

For Krahe the Illyrians were the most important people ; only they caused a great impact on further developments in history. He ended his booklet entitled Die Indogermanisierung Griechenlands und Italians saying "Ohne die Illyrier kein Rom und Romertum - und ohne die Illyrier kein Sparta und kein Doriertum!" (Krahe, 1949, p. 14)
Për Krahe ilirët ishin popullsia më e rëndësishme; vetëm ata, sollën një ndikim të famshëm në zhvillimet e mëtejshme në histori. Ai e përfundoi broshurën e tij me titull “Die Indogermanisierung Griechenlands und Italians” duke thënë: (Pa ilirët nuk ka Romë dhe romakë – dhe pa ilirët nuk ka Spartë dhe nuk ka Dorikë)"Ohne die Illyrier kein Rom und Romertum - und ohne die Illyrier kein Sparta und kein Doriertum!"
(Krahe, 1949, fq 14.).

Sa per tjetren, shume autore moderne theksojne qe gjuha nuk ka lidhje aspak me gjuhen e shkruar. Gjuha e shkruar eshte vetem nje kodifikim shume i mevonshem i gjuhes se folur. Bile ata as qe degjojne te merren me tymologjine duke e quajtur nje gje pa sens dhe jo te sakte, bile disa autore cfare eshte bere deri tani ne tymologji e quajne folk pune, bile disa te tjere thone te njejte ne dhe ne fonologji e me tej. Gjuha po vihet ne studime gjithnje e me te mirefillta shkencore, me evidence , metoda te reja, deuktime te reja, sidomos ne drejtimin e lene me pas dore Semantiken. Pikerisht ky drejtim i saj do te nxjerr se cfare eshte Shqipja, madje verteton ate qe shume autore e kane shkruajt me shume bazuar ne faktet arkeologjike, antropologjike, ADN.
Gjuha e shkruara reth nesh , eshte e kunderta e asaj qe te eshte thene e shkruar, jane versione te reja te Shqipes, por te ngritura me tej. Gerqishtja e vjeter eshte nje neoshqipe, ashtu si edhe latinishtja nje neoshqipe , por me ndryshimin jo me e popullit qe fliste ate gjuhe por e Elitave Hellene dhe Romake, ku ne gjakun e tyre kishte vetem nje komponent ate Ilir. E thote vete struktura e njesive te tyre, por meqenese ende nuk njihet nga gjuhesia si jane ndertuar fjalet manipulohet me to. Struktura e tyre shume rrokeshe tregon qe jane gjuhe shume te reja. Struktura e tyre dhe zberthimi i mendimit te tyre minisemantik vetem me ane te Shqipes te con ne nje konkluzion qe eshte perdorur Shqipja (ka qene e shkruajtur "Skip" shume heret sesa mendohet, shiko fytyren e e gjyptianit Thotit qe ta kuptosh pse) si gjuhe baze ndertimore. Ilret e kishin shkrimin, monedhen, mbreterit, ushtrine shume kohe para tyre, por nuk u interesonte atyre monipolizuan shkrimin dhe magazinuan librat shume me vone, dy kishave ta pranonin, dhe prandaj e fshine, dhe prandaj ka kaqe shume debate per shqiptaret sepse eshte e pamund per nje komb te datoje si Alban prej 1000. Eshte gjeja me pa llogjike dhe me pa fakte te bazuar. peremnden por nuk ka as edhe nje te dhen me te vogel hostorike te shkruar, ose arkeologjike , etj qe nga kane ardhur. Eshte nje saji i bukur, pas fshehjes se madhe. Prandaj shkruajten edhe ate histori pa sens, kondradiktore dhe pa mundesi verifikimi. E thone autore te ndryshem qe mundesia e shkrimeve te lashtesise, dhe te mevonshem eshte nje fake . Kjo nuk shte marksizem, por arsyetim llogjik dhe e drejta e kundershtimit qe ka cdo autor. Sikur edhe nje autor i vetem te kundershtoj me argumente dhe evidence gjuhesore asnje gje s'mund te merret per te vertete gjuhesore.
Nga ana tjeter zbulimet arkeologjike kane treguar qe ishte nje kulture tjeter e shume meparshme, lexo M.Gimbutas, shume e zhvilluar qe a perpjekur te hidhet poshte , te mbahet e fshehur, ose ne vend te pranohet , por t'arrihet edhe te dyshohet tek metoda e karbonit, ose duke thene qe nuk eshte alfabet cfare asht gjet aty. kerkuesit si zakonisht nuk kane se sosur ne kete fushe dhe duan ti shkojne kerkimit deri ne fund. keshtu eshte e ndertuar natyra njerezore. kerkon ti japi pergjigje pikepyetjeve qe lindin kur disa nuke pranojne per te vertete version aktual te historise, gjuhesise, ose cfaredolloj drejtimi. Disa autore te fundit shkruajne qe nder to ka shenja qe jane te perbashketa me piktogramet Egjyptiane, e deri tek hiroglifet Kineze. Kur uz buluan u arrit deri aty sa te dyshohet metoda e karbonit, kur ajo pranohet si date e vertete historike per vjetersine kultures Sumere. Njerezit jane te pafund ne budadallekun e tyre, sidomos kur duan te pranojne per te vertete ate qe u intereson. Si dhe, perseri njerezit e zakonshem ne pergjithesi, cfare kane regjistruar dhe mesuar si te vertete te thene nga te tjeret , ne baze te asaj bejne edhe vleresimin per historine. Nuk gjykojne. Vetem paragjykojne me gjerat koncepte qe tashme jane regjistruar ne qelizat e tyre. kerkuesit jane tjeter qenie.
Megjithate, ju doni fakte si kisha kur dikutohet reth Darvinit, por nuk jep fakte kur diskutohet reth Zotit. Atehere Lexo blogun tim qe gjesh faktet e para te mirefillta. Aty eshte vetem fillimi. Do kete shume here me teper se aq. Duhet te hapesh mendjen. Nuk eshte nacionalizem shqiptar. Eshte shkence ne kerkim te vertetes gjuhesore. Aha sa pegjuhen artificiale, mburren vete disa nacionaliste-shkencetare greke qe ndertua greqishten e re nje te tere prej fillimit nga hici. Bile mburren, por thone te verteten.
http://linguisticglob.blogspot.com/

[gtcc1]

Zeusi gjykon se ” shqipja eshte me e aferta (me gjuhen baze) dhe panderhyra’. Pytja eshte se a pajtohemi apo kundershtojme kete mendim? Ne baze te mendimit Zeusit, shqipja eshte ma “natyralja”, me fjale tjera ka rujtur specifikat e gjuhes originale realtivisht ma mire. Pas kesaj logjike, gjuhet tjera kane pase nderhyrje ne zhvillimin e tyre, qe rezultoje ne “forma artificiale te gjuhes se vertete”. Kjo nuk do te thot se pas “nderhyrjeve” gjuhet kane pase nje zhvillim jo “natyral”, jo, po vetem se ato jane larguar nga gjuha baze. Koncept shume I thjesht!
Ja si i pergjigjet nje pytjes per dallimevet mes greqishjes antike dhe koines (ne web):

Koine Greek was used by the Jews at that time, and represents 'translation Greek'. The language of the Jews was either Aramaic or Hebrew (probably Aramaic). Greek was a Gentile language to the Jews, and they probably translated their Aramaic gospels into a literal, word-for-word Greek that no Greek person spoke.

Anyone who has studied classical Greek will tell you that there's little syntactic or morphological resemblance between the two forms of Greek. The same applies to the Greek translation of the Tanakh, called the Septuagint. Picture of group of students who are learning French trying to translate the American Declaration of Independence into French. You know how that would come out.