Etimologjia e fjales.

[bardus]

Thuohet «pingron zana» (cicërin si zokth - e, edhe ''zo-k'', ''zo-çkë'', munt të ketë lidhje me fjalën zô, zâ?), «sokëllin zana» (thërret me të lartë za). «Po pingronte zana në mal (= lëshon zana një za të mposë, të uetìshëm, porsi e zogjëvet cicërimë, sidò-mos në pragun e njëi ndodhìe me randësì (sipas të motshmeve besëtytnì)». ''Zanë'' tham se vjen prej fjalës za.

Duket mjaft e besueshme,shume e lidhin me perendeshen ilire "Thana", Lat. "Dhiana" "Diana" qe vazhdimisht e shohim te shoqeruar me dhine ,disa mendojne se vjen nga "Lady of the Goats"(dhia) in Albanian si dhe Etruscan Tinia.Norbert Jokli mendonte se Zana vjen nga Diana,ndersa V.Dorsa lidh Diana me Hana,lat.Jana,Elsie e percakton si para romake.



.

E solla emrin e Ἀθᾶναία Athina nen ate refleksin θ-z, dhe qe Hesychius na dha kuptimin "gruaja" megjithese mund te mos jete Zana, vecse lind pyetja c`u be fjala zana'gruaja' e gjuhes shqipe,doric gana,sans.gana,gr.gune,toch.sana,pers. zana.Ne ilirisht duhej te ishte Gena nga Gent.
Hesychius solli, Zeirjen Aferdita Maqedonishte Lashte,Zauanas perendia ne Sidoni,Zan Zeus,Zoteatas Apollo ne Argos,Zotelistes Apollo ne Korinth, Zagreus Dionisi,Zosteira Athina ne Boitia,Zugios Zeus,Zugia Hera,Zeter Zeus Qipro,Zea ne Athine,Zeiforos Hades, maq.lashte,,Zaretis Artemis te gjitha sillen rreth fjales ZA dhe besoj se vijne nga ajo.
Meqe jemi ketu, perendia ilire e miqesise quhej "Mikon".

[ALBPelasgian]

a Dacian form *zena, *zana, meaning woman/birth-giver divine creatrice goddess, which still exists today in Romanian with the form zona.

E solla emrin e Ἀθᾶναία Athina nen ate refleksin θ-z, dhe qe Hesychius na dha kuptimin "gruaja" megjithese mund te mos jete Zana, vecse lind pyetja c`u be fjala zana'gruaja' e gjuhes shqipe,doric gana,sans.gana,gr.gune,toch.sana,pers. zana.Ne ilirisht duhej te ishte Gena nga Gent.
Hesychius solli, Zeirjen Aferdita Maqedonishte Lashte,Zauanas perendia ne Sidoni,Zan Zeus,Zoteatas Apollo ne Argos,Zotelistes Apollo ne Korinth, Zagreus Dionisi,Zosteira Athina ne Boitia,Zugios Zeus,Zugia Hera,Zeter Zeus Qipro,Zea ne Athine,Zeiforos Hades, maq.lashte,,Zaretis Artemis te gjitha sillen rreth fjales ZA dhe besoj se vijne nga ajo.
Meqe jemi ketu, perendia ilire e miqesise quhej "Mikon".

Nese nuk gaboj edhe Zacharia Mayani pat diskutuar etimologjine e Zeirene's maqedonase...Eshte me se e qarte qe ne te gjitha keto variacione kemi te bejme me nje 'Za' bazike, e cila semantikisht duhet te kete qene atributi kryesor i Zeusit dhe Aferdites....

Nderkaq per hyun ilir 'Mikon' kerkova gjithandej librave online, por pa gjetur gje. Ka ndonje burim te sigurte, pervec disa faqeve online per iliret?

Falemnderit paraprakisht!

[bardus]

Vincenzo Dorsa qe para 150 viteve ne librin e tij' Studime etimologjike' ka dhene nje sasi shume te madhe fjalesh te elenishtes lashte dhe lidhjen me gjuhen shqipe.Ne kete thesar te vertete vertetohet jo vetem lidhja por edhe se shqipja eshte me e vjeter.Dorsa ka sjellur shume fjale te dialektit Dorian qe afrohen me teper sesa dialekti i Athines attic-jonik.
Meqe u ndalem tek ky refleksi th-s me pare ,ketu eshte edhe nje fjale tjeter e Dorikes folja shoh, so,sao



.

[faon perrovarri]

Meqe u ndalem tek ky refleksi th-s me pare ,ketu eshte edhe nje fjale tjeter e Dorikes folja shoh, so,sao
.

Une shtroj keto pytje;
fjalet σω σεω,σαο σια,σιοσ si qiperoheshin c,x,xh,sh,z apo ç , se nga te gjitha keto greqishtja e lashte ka pasur vetem ''s'' dhe ''z'',
-po qe se ka qene ''s'' , i bindshem eshte kalimi ne italishte apo latinishte ''scio'' ose ''osservo''
-po qe se ka qene ''ç'' mund te kemi kalimin ne ''θ'',por me nje kusht qe, ajo eshte adaptuar ne fillim nga gegenishtja,dhe pastaj i ka vajtur greqishtes.
E them kete se,te tilla kercime akrobatike pesojne fjalet vetem kur adaptohen ne te foluren gege.
DHe e fundit Dorsa duke ushqyer nje iluzion pamor me occhio,occi σιο,σεο tentoi ti perqasej .
AJo lidhje ekziston bardus ,por ne nje kontekst tjeter ,ne ate qe (E PARA= E BERA=TERA)=e thena,dhe ketu dalim jashte kontekstit te nocionit''gjuha shqipe'',dhe kalojme ne nje substrat glosologjik prolatine ,gjurme te medha te te cilit gjejme ne te ashtuquajturen gabimisht, gjuhe sllave, POLONISHTE.

[bardus]

Une shtroj keto pytje;fjalet σω σεω,σαο σια,σιοσ si qiperoheshin c,x,xh,sh,z apo ç , se nga te gjitha keto greqishtja e lashte ka pasur vetem ''s'' dhe ''z'',

Thjesht th - s,z, therm-,shqip zerm, serm (spartanet) dhe doriket σω σεω,σαο σια,σιοσ -shq.shoh.. Fonemat s dhe z jane homorganike dhe meqe prodhohen ne te njejtin vend jane lehtesisht te shkembyeshme.Dorianet qene nje fis ilir i zbritur poshte.

-po qe se ka qene ''ç'' mund te kemi kalimin ne ''θ'',por me nje kusht qe, ajo eshte adaptuar ne fillim nga gegenishtja,dhe pastaj i ka vajtur greqishtes.E them kete se,te tilla kercime akrobatike pesojne fjalet vetem kur adaptohen ne te foluren gege.

Per cfare e ke fjalen ketu Faon, 'ç' ne ''θ'' ne gegerisht??

DHe e fundit Dorsa duke ushqyer nje iluzion pamor me occhio,occi σιο,σεο tentoi ti perqasej .

Per fjalen sy kemi folur me pare ketu dhe u sollen disa varjante ,megjithate ja edhe nje mendim tjeter i B.Demirajt sy ‘eye’
PAlb. *tśui̅ < QIE *h3(e)kw-ih1 {1}

,dhe kalojme ne nje substrat glosologjik prolatine ,gjurme te medha te te cilit gjejme ne te ashtuquajturen gabimisht, gjuhe sllave, POLONISHTE.

Kete eshte hera e pare qe e degjoj, kur te mundesh na sill me shume informacion,flm.


BONUS:
Fjala shqipe gote gjendet edhe tek venecianet ne Itali,por jo vetem ata edhe spartanet e paskan perdorur.



Faon, keto isoglosa nuk jane te rastit, dialekti atik-jonik u mbivendos mbi te tjeret sepse athinasit qene me te kulturuar ,me te shkruar se te tjeret dhe ishte lingua franca,gjuha standartit dhe po te shkruaje ne dialekt tjeter te quanin barbar.

[bardus]

Ndoshta e kemi diskutuar edhe me pare si fjale (prej Iliades)..

THËRRES kal.
1. I flas dikujt me zë të lartë

Mallakastriot ,besoj ketu futet edhe perendia nordike Thor 'qe therret,gjemues,bubullues,ze forte',i njejti atribut sikurse, Zeus,Zan nga za , ze.

[bardus]

Nja dy fjale te tjera nga fjalori i Hesychius Alexandrinus ,njera nga te cilat eshte derivat fjales se vjeter shqipe gur dhe tjetra eshte e njejte me nje forme dialektore te foljes dibrane gush, qe atje perdoret si puth.



1- ekurosan,eshte perkthyer nga Hesychius 'siguroj'ku

βεβαιόω,confirm, establish, make good

dhe mund ta zbethejme si e-kuros=nguros

2- Folja ekusen =e-gush,' e puth'

[CERMENIKASI]

Bardus,sa për informim fjala "me gush" përdoret edhe në Cermënikë me të njajtin kuptim (me puth).

[bardus]

Bardus,sa për informim fjala "me gush" përdoret edhe në Cermënikë me të njajtin kuptim (me puth).

Falemnderit Cemenikas, e kisha degjuar nga nje shok dibran prandaj e thashe,te pershendes.

http://www.youtube.com/watch?v=6696M-VWJuo

[Zeus10]

Nja dy fjale te tjera nga fjalori i Hesychius Alexandrinus ,njera nga te cilat eshte derivat fjales se vjeter shqipe gur dhe tjetra eshte e njejte me nje forme dialektore te foljes dibrane gush, qe atje perdoret si puth.


1- ekurosan,eshte perkthyer nga Hesychius 'siguroj'ku

Ashtu eshte Bardus :

εκυροσαν=siguroj
sepse une kam bindjen qe vlera fonetike e κ= k ose g, qe ne fakt fakt jane e pazeshmja dhe e zeshmja e te njejtit tingull.
E bej si guri, qe na ka dhene siguroj, ben kuptim vetem ne shqip dhe nese """""greqishtja"""", arrin te perdore nje fjale me nje semantike kaq te fuqishme te shqipes, kjo do te thote, qe cfaredo qe te kete qene "greqishtja", ajo eshte formuar mbi bazen e nje te folme dhe te menduari shqip. Kjo eshte e vlefshme dhe per latinishten, qe e ka shnderruar g-ne e shqipes ne k(c):
si-gur-te(alb)----se-cur-us(lat)

[bardus]

Zeus,meqe jemi tek fjala gur besoj ja vlen te permendim edhe ndonje forme tjeter te perdorimit te saj.Kam sjellur disa fjale te tjera, ku besoj se gur eshte morfema origjinale rreth te ciles ,sillen keto derivate me prefiksa te ndryshem.

ἰσχυρός ,strong 'i forte, si guri' ; ἰσχυριείω,venture to affirm 'sigurohem'; ἰσχυρόφωνος,strong-voiced 'ze i sigurte'; ἰσχυροποιέω,strengthen 'forcoj (siguroj)'; ἰσχυρόω, strengthen, etj.
ἰσ- eshte nje prefiks qe besoj eshte i njejte me nd. lidh. si , ἴσ-ανδρος, like a man' si njeri'; ἰσ-όνειρος, dream-like 'si ender', qe eshte ngjitur para kur (gur) dhe sa per ta konkretizuar perdorimin e parashtesave te tjera ἐχυρός, strong, secure 'e nguros'; ἐξοχυρόω, to fortify strongly; ὀχυρός , firm, lasting, stout; ἄγκυρα, anchor,
dmth rrenja, vazhdimisht eshte gur(kur).

[Zeus10]

Zakonisht χ ne fjalet ""greke"", eshte shkronja qe bart tingullin k dhe nuk shkon pertej ne forcen e zerit. Une mendoj qe ajo shfaqet midis h-se dhe k-se, ne vlere fonetike. Prandaj ne shprehjen ἰσχυρός nese do te benim nje perqasje me fjalet shqipe ndoshta mund te supozonim : hekur, dmth: i forte si hekur~ sihekur~sikur~iskur. Ne fakt he-kur-i dhe gur-i kane te perbashket fortesine, dhe prandaj ndoshta fjala he-kur mund te jete zhvillim i fjales gur.

[Orakulli]

Zakonisht kane levizur nga emra ne mbiemra dhe ne rrugen e kundert. Guri kur trajtohet si mbiemer per te dhene nje nenprodukt semantik si gje e qendrusheme-nuk ndryshon forme, ngjyre, madhesi gjate levizjes se kohes ne analogy me elementet e tjere te natyres, gjithmone ka qene krahasimi duke peshur vetite e tyre dhe dalluar ato, shume komplekse kjo, ose i palevizshem per nje periudhe kohe shume te gjate krahasuar me elemente te tjere qe ndryshojne ne cikle kohore,ose si pjese kryesore e malit dhe me vone mori emrin e malit ne gjuhen bija, ose si gje e forte qe me vone japin degezimet si gur>sigurt, gort>fort. Hekur mund te vije nga te dy degezimet prej zvendesimit qe i beri gurit, dhe i forte si gurit, ose prej folje "hek' prej gurit, prej mineralit. Pra, si nje bashkim i foljes hek me emrin gur, qe zakonisht nen veprimin e disa ligjeve fonetike dhe tendeces shkurtuese qe ka gjuha perfundojne pas koheve te gjata te perdorimit ne hek+gur>hekur, sepse g dhe k dihet vendi i tyre ne goje dhe kalimet e zeshme ne te pazeshme, ose te pzeshmeve ne te zeshme, tingujt simotra:S-z, k-g, b-p-m, l-r, etj.

[bardus]

Tek fjalori i Hesychius,ne dialektin Lakonian shoh nje fjale interesante καμπυλιρ ,qe eshte perkthyer 'peme ulliri'.Nqse nuk gabohem, kam degjuar se nganjehere perdoret edhe ne dial.e Shqiperise se Mesme ne vend te rrenje ulliri ,ndoshta eshte e njejta καμπ 'kamb' υλιρ'ullir'.Ne fjalorin shqip gjeta edhe,

KËMBË 11. Rrënjë ose copë pemësh a bimësh; kalem a shpatull peme, që mbillet në tokë për shumëzim. Këmbë ullinjsh(misri).



Nuk jam 100 % i sigurte ,por vete gjetja e υλιρ 'ullir',mjafton per te dyshuar se kemi te bejme me te njejten fjale.Ndonjeri qe merr vesh nga ullinjte ndoshta do te ndihmonte.

[Zeus10]

Fjala """greke""" χαμαὶ interpretohet si : në tokë, por ne fakt kuptimi i saj eshte : tek këmba/këmbët
pra atje ku takojne këmbët: ne toke. Por une nuk do te cuditesha aspak χαμα=καμπα
sepse dhe ne shqipen moderne m-ja "mbushet" gjate shqiptimit me nje b-e shoqeruese, pra μ= μπ~mb, psh:
jam çu në kamë(gegerisht)
u çova ne këmbë(tosk)

8. Shkul leshi, pambuku etj.
9. zakon. edhe fig. Të ecurit pa ndonjë mjet, mënyra e të ecurit me gjymtyrët e poshtme; fuqi për të ecur, për të vrapuar ose për të bërë diçka me anën e gjymtyrëve të poshtme; zhurma që shkaktohet kur ecim e shkelim diku. Ndal (mbaj, ngadalësoj, shpejtoj) këmbët. Ngas këmbët eci shpejt. Ka këmbë të shpejta. S'ka këmbë nuk ecën dot. Merr këmbë fillon të ecë (për fëmijët). Dëgjohen këmbë. Iu prenë këmbët
a) nuk ecën dot më;
b) nuk ka më fuqi a guxim të veprojë; u tremb. E lanë këmbët e duart s'është më në gjendje të punojë; u plak. Nuk i bëjnë këmbët
a) nuk ka fuqi të ecë, nuk mund të ecë ose të vejë diku;
b) nuk ka guxim të vejë. Kush s'ka kokë, ka këmbë. fj. u.
10. Degë a mëngë e një lumi etj. Dy këmbët e Semanit - Devolli e Osumi.
11. Rrënjë ose copë pemësh a bimësh; kalem a shpatull peme, që mbillet në tokë për shumëzim. Këmbë ullinjsh (misri).
12. bised. Vend; pozitë në shoqëri. Në këmbë të të vëllait. Zuri këmbën e t'et.