Ancient Greek - Albanian Lexicon

[Zeus10]

Hesychius:

Nje interpretim i etnonymit Fenikas mund te nxirret nga cka sjelle Hesychius.

κλάρας φοίνιξ
κατεφοίνιξας εβαψας ''I painted'' βάψιμος ''to be dyed'',

Ketu duket se tek κατεφοίνιξας [ κατε+φοίνιξας] -φοί- eshte fjala boje
per te cilen thone se eshte turke!.Kjo fjale gjendet edhe me e paster tek

ποικιλία ''marking with various colours, embroidering'' qe ne shqip mund ta perkthejme ''bojelie'' , me ngjyra/bojra, gjithashtu,

ποικιλοδίνης whirling in various eddies,ποικιλο+δίνης ,kjo δίνης eshte e njejte me foljen gege dinoj 'perzjej'.

κλάρας , [=φοίνιξ ], fjale me parasht. κ`-λάρας ' = LARË f.1. Pullë a shenjë me ngjyrë tjetër nga ngjyra e përgjithshme; LARA-LARA,ne thelb lara eshte ngjyre.
Arbereshet e perdorin edhe si ''zog'' dhe perkthimi i emrit te Larises pellazge si ''Vend i Zogjve'' me duket se e ka bere V.Dorsa.
Prandaj si perfundim Fenikas φοίνιξ ''Boje-nik'' ,njerez qe lyhen me boje.

Ndersa shpendi phoenix ''Laraman,me shume ngjyra''

______________

Kjo Bardus, ishte shume bindese dhe bashke me qindra e qindra te tjera, qe jane gjetur ketu, formojne nje grumbull aq te madh termash leksikore, qe nuk mund te injorohet tashme. Une mendoj se kemi arritur deri ne ate pike, qe mund te shprehim nje konkluzion tashme. Ai do te ishte:

"

E ashtequjtura atikishte, nuk perfaqson formen e shkruar, se gjuhes te folur nga nje popull i ndryshem nga shqiptaret, sic mendojne shumica e njerezve, por ajo paraqet ne rastin me te keq, nje forme te shkruar, te nje gjuhe te krijuar skolastikisht, qe eshte bazuar mbi nje dialekt te vjeter te shqipes.

"

Si mendon per kete?

[bardus]

Prandaj si perfundim Fenikas φοίνιξ ''Boje-nik'' ,njerez qe lyhen me boje.

Per ta plotesuar kete perfundim :

Phoenicians being known as 'purple people’ by the Greeks (as Herodotus tells us) as the dye would stain the skin of the workers.

"

E ashtequjtura atikishte, nuk perfaqson formen e shkruar, se gjuhes te folur nga nje popull i ndryshem nga shqiptaret, sic mendojne shumica e njerezve, por ajo paraqet ne rastin me te keq, nje forme te shkruar, te nje gjuhe te krijuar skolastikisht, qe eshte bazuar mbi nje dialekt te vjeter te shqipes.

"

Si mendon per kete?

Perkufizim shume i sakte Zeus, vetem do shtoja se 'bazuar ne shume dialekte' dhe Hesychius ka prure shume leksema te ketyre dialekteve qe ndryshojne me ato Atiko-Joniket.Pervec ketyre duket se ka shume zhvendosje te semantikes origjinale te fjaleve si p.sh. folja dhjes ne frikesoj ,ka shume metateza dhe nje sasi teper e madhe fjalesh e kombinuar ne togfjalesha.Ja disa nga ato fjale dialektore te nxjerra nga Lexicon i Hesychius qe as ja kam gervishur siperfaqen ,sepse gjendet nje sasi shume e madhe fjalesh nga gjuha shqipe:

γιο (Tarentini), αύτοϋ kjo
γοί αύτω
Peremr. kjo ky ,jane prone e shqipes ,ju desh shume kohe shqiptareve te vjeter ta formonin nga [kh]_ia ne ky ,kjo ose sic e kane vertitur latinet ne, hic < khi 'ky'.

άραιόν -''jo-rand'', jo i rende

άφέδιτος [άφέ-διτος] ήμερα, πάρα Λάχωσιν(Spartanet), ''hap-dita''

Per te hequr dyshimin se a eshte Demetra 'Dhe Metra':
Δηώ (Callim.)Δημήτηρ ; Δμήτειρα '' γη γεννήτρια = Dhe Nana''
Trajta Δηώ 'Dheu" flet qarte.


Shume te tjera do ti sjell me ngadale sepse kerkojne shume kohe per ti qemtuar.

[Zeus10]

Ka nje lidhje shume te forte, midis fjales shqipe mitër-si organ pjellorie femeror dhe asaj te gjuheve te fese: μήτηρ=mother. Mamaja shihet si e identifikuar me pjellorine dhe me rritjen e femijes, qe ne veze pra kur ai eshte vendosur ne mitër. Jo me kot womb-->woman, por fakti qe fjala shqipe, i paraprin fjales μήτηρ, eshte shume domethenese.

[Strokulli]

Per te hequr dyshimin se a eshte Demetra 'Dhe Metra':
Δηώ (Callim.)Δημήτηρ ; Δμήτειρα '' γη γεννήτρια = Dhe Nana''
Trajta Δηώ 'Dheu" flet qarte.

E dheut motër.. E blegtorisë zanë?

Fjalla mo--t-ër ose ma--t-ër ka si rranjë ma/mo, thirrore dhe rranzë e fjallës mamë/momë, por ma/mo a e ndërlidhun me amë, të amë - ashtu sikur kemi ta (/» tatë) dhe atë, të atë.
Motër, di që i thuhet edhe një gruoje ose vajze për t'i u drejtuo me të mirësjellë, me ngrohtësì - e këta të thashun mund të jetë edhe ndër ma të vjetrat përdorime të fjallës motër/matër ndër ne të arbaneshët.

[bardus]

LOKE f.2. Nëna e babait, gjyshja (kundrejt nipërve e mbesave).

Me fjalen Loke jemi marre edhe here tjeter, por e solla perseri sepse ne fjalorin e Hesychius shpjegohet mjaft qarte se, lokja eshte gjyshja edhe ne helenishten e vjeter,njesoj si ne fjalorin e gjuhes shqipe:

λοχία (Εur. Sυρρl. 958) μαία ; μαία πατρός καϊ μητρός μήτηρ ''nena e babait dhe nena e mamase ,gjyshja'' .Kjo fjale eshte perdorur vetem nga Euripides ,The Suppliants 423 BC.
_____
Helenet me ane te metatezave qe eshte nje rirregullim i germave brenda fjales ,ua ndryshuan formen fjaleve,disa nga te cilat i mendoj si artificiale dhe jo si nje proces natyral fonologjik.
Po sjell ketu nje shembull te nje metateze qe nuk me duket natyrale por e sforcuar:

μεγάσυρνος nga μεγάς = ματίς 'i math,madh' dhe συρνος ?.

Nga perkthimi i dhene nga Hesychius 'είδος σταφυλής έν Κνίδω', συρνος eshte njelloj rrushi ne Knido , μεγάσυρνος duhet te jete rrush kokermadh,dmth συρ-rus 'rrush'.

[bardus]

Nga zhvillimi i gjuhes shqipe zero - > gh ne fillim te fjales [khs. ar-ghar, arë-gharë],

si dhe nga Pokorny[ 'common alb.-illyr.- -ĝh- > -d-, -z- phonetic mutation]' mua me

rezuton se fjala Maqedone e vjeter:

άβαγνά 'ρόδα' Μακεδόνες,[Hsch. ] - > alb. zambak

gh`abagna , pas b - > mb > gh`ambagna. Ky zhvillim mua me duket i mundshem.

Fjala zambak gjendet edhe ne turkce, ashtu sikur edhe nje numer i madh leksemash
qe gjenden ne shqip,helenishten e vjeter.

[bardus]

Hesychius : άφύλλον , ξηρόν = shteron, avullon


__________________________________________________________________________

Kretasit dhe Spartanet peremrin vetor ai e shqiptonin ays qe i ngjan shqiptimit
korcar te ketij peremri ay dhe jo si athinasit αυτός ,Eng.he,alb.ai. :


αuς αυτός Κρήτες καϊ Λάκωνες Alb . ay,ai

[Zeus10]

Nje fjale qe me ka bere pershtypje, ne "greqishten" e lashte eshte αἱματορρόφος, qe do te thote gjak-pirës.
Eshte shume interesante, struktura e kesaj fjale, sepse pjesa e pare e saj αἱμα, e cila nuk ngjason fare me fjalen analoge shqipe, te sjell ne mend porcionin e pare tek fjala vam-pir, pra αἱμα-pir qe nese do ta interpretonim do te perkthehej gjak-pir-ës. Nderkohe pjesa e dyte e fjales τορρόφος, te kujton fjalen shqipe të rrufis:

RRUFIT kal.1. Pi pak nga pak diçka, gjerb, surb. Rrufit kafenë (qumështin, rakinë, verën). Rrufit supën.
2. E ha të tërë me një frymë, gëlltit, përlaj. Rrufit gjellën. Rrufit një vezë të freskët.
I rrufiti ëmbëlsirat një nga një. E rrufiti në bark.
3. Thith, tërheq me forcë. Rrufiti hundët. I rrufit faqet.
4. vet. veta III edhe fig. Përpin, thith, gëlltit. E rrufiti

Pra sinonimit vulgar te fjales PI-pirë(pjesore)
Pra fjala vampir, duket sikur eshte formuar nga kombinimi i fjaleve te duhura, ne dy gjuhe te ndryshme vam(greqisht-αἱμα) + pirë(shqip)=gjakpirës. Sigurisht qe kjo do te ishte gati e pamundur te ndodhte, aq me teper qe ne legjendat shqiptare, egziston fjala dhampir=dham+pir, qe e portretizon shume bukur shkurt me fjale, figuren e vampirit. Por se si fjala shqipe, eshte shnderruar ne fjalen aq te njojtur nderkombetare vampir, kjo eshte e veshtire te thuhet. Mund te jete dhe nje rastesi qe ato tingellojne thuajse te njejta, por egzistenca e klasterit pir ne strukturen e fjales nderkombetare, i jep te drejte tezes, qe gjuha shqipe mund te kete qene burimi i fjales.

[bardus]

Nje fjale qe me ka bere pershtypje, ne "greqishten" e lashte eshte αἱματορρόφος, qe do te thote gjak-pirës.
Eshte shume interesante, struktura e kesaj fjale, sepse pjesa e pare e saj αἱμα, e cila nuk ngjason fare me fjalen analoge shqipe, te sjell ne mend porcionin e pare tek fjala vam-pir, pra αἱμα-pir qe nese do ta interpretonim do te perkthehej gjak-pir-ës. Nderkohe pjesa e dyte e fjales τορρόφος, te kujton fjalen shqipe të rrufis:

Ja ke qelluar Zeus, eshte e vertete se ρόφος eshte rrufis ,e ka dhene edhe Hesychius ne fjalorin e tij si ροφεϊ καταπΐνει [κατα + πΐνει ] me parasht.κατα 'poshte' dhe πΐνει 'pij' qe eshte RRUFIT kal. E ha të tërë me një frymë, gëlltit, përlaj.Kjo folje eshte dhene edhe si ῥοφέω Eng.sup greedily up, gulp down, alb. 'gelltis.
________________________


ἢ ῥόθια ,ῥόφια, κύματα, Hsch .Alb. RRODHE

Ne shqip eshte emer i 'Bimë barishtore njëvjeçare e livadheve',që bën kokrra(κύματα)'vezake.
κύματα eshte shqip kume ,κῦμα 'anything swollen'.

[bardus]

άρμη ' λεuχή' ,[lexo: ar-mja] , ndricim, drite,

derivat i rrenjes *ar- ndris,djeg , qe e kemi permendur me pare .Nga kjo spjegohet edhe

arb , ar-b ,ku -b eshte prapashtese vepruese dhe b-ar(t) ose ar-b eshte e njejte.

rrenja ar ne shqip eshte edhe ar[h] ku kjo fundore laringale h ka dhene tek keto njerrokshet k,g si ma[h] ' madh' ne mag,mak,mega , prandaj arh-arg ,argos

pra shkurt arb_an do te thote i ndritur dhe < alban eshte e mevonshme dhe me e re sesa arban, arba > alba

Tek barazimi arb = bar[h]t desha te sjell arbereshen harth 'bardh' e njejte me (e) arte , mbaresat -t ,-th,-dh jane mbiemrore.

[bardus]

Duket se shprehja 'qan me ligje' qe e perdorin tosket, ka qene edhe ne gjuhen e Homerit e njejte.
Ai e ka perdorur tek Iliada dhe Odiseja,por jo vetem ai edhe te tjere me vone .

OD.10.201 κλαῖον δὲ λιγέως They cried shrilly ,shqip. '' qan me ligje''

OD.11.391 κλαῖε δ' ὅ γε λιγέως - He was weeping loudly - qan me te madhe (ligje).

edhe nen kete forme , λίγεια κλαίειν -wail shrilly,-

Origjina e saj duhet te jete nga folja ligjeroj e cila e ruan kuptimin e saj fillestar:
LIGJËROJ I jokal.1. Flas; flas bukur. Ligjëro, bilbili ynë. kr. pop. Ligjëron bukur.
e njejte edhe tek helenet e lashte ; “Μοῦσα λίγεια”; of articulate sounds, clear-voiced

Per foljen κλαίω cry, ' qaj' ,sbesoj te kete dyshim sepse e kemi permendur edhe me pare por sidoqofte trajta e vjeter e saj eshte e ruajtur tek arbereshet , klaj , it. piangere.Edhe it.piangere eshte e njejte me kian,kjan por ka kaluar neper nje zhvillim k > p qe i ka prekur gjuhet shqip,helenishte lashte dhe latinisht ,se cila nga keto eshte burimi i tyre heperhe nuk e di por mendoj se aty nga Arberia e Poshtme .

[Zeus10]

Ashtu eshte Bardus.

λιγύς , λιγεῖα, λιγύ: clear and loud of tone, said of singers, the harp, an orator, ‘clear-voiced,’ ‘clear-toned,’

Lexuesit e LIGJEVE, qe lexonin ato me ze te larte dhe te qarte : LIGJ-ëronin
Pra "klaj me ligje" do te thote te "qash me fjale", nje zakon shume i vjeter dhe i vecante vetem per shqiptaret(sidomos ne Jug).

Bardus, Mallakastrioti dhe une, jemi ne nje mendje per kete konstatim duke e permendur disa here gjate postimeve tona, ne te shkuaren. Kjo eshte nje gjetje e mrekullueshme, qe hedh drite mbi etnicitetin e vertete te "grekeve te lashte" dhe duhet te na beje ne krenare per te.

[Mallakastrioti]

Duket se shprehja 'qan me ligje' qe e perdorin tosket, ka qene edhe ne gjuhen e Homerit e njejte.
Ai e ka perdorur tek Iliada dhe Odiseja,por jo vetem ai edhe te tjere me vone .

OD.10.201 κλαῖον δὲ λιγέως They cried shrilly ,shqip. '' qan me ligje''

OD.11.391 κλαῖε δ' ὅ γε λιγέως - He was weeping loudly - qan me te madhe (ligje).

edhe nen kete forme , λίγεια κλαίειν -wail shrilly,-

Origjina e saj duhet te jete nga folja ligjeroj e cila e ruan kuptimin e saj fillestar:
LIGJËROJ I jokal.1. Flas; flas bukur. Ligjëro, bilbili ynë. kr. pop. Ligjëron bukur.
e njejte edhe tek helenet e lashte ; “Μοῦσα λίγεια”; of articulate sounds, clear-voiced

Per foljen κλαίω cry, ' qaj' ,sbesoj te kete dyshim sepse e kemi permendur edhe me pare por sidoqofte trajta e vjeter e saj eshte e ruajtur tek arbereshet , klaj , it. piangere.Edhe it.piangere eshte e njejte me kian,kjan por ka kaluar neper nje zhvillim k > p qe i ka prekur gjuhet shqip,helenishte lashte dhe latinisht ,se cila nga keto eshte burimi i tyre heperhe nuk e di por mendoj se aty nga Arberia e Poshtme .

Gjetje e mrekullueshme kjo Bardus. Te pergezoj!
Mendoj se çka ke sjell ne kete pike, ka nje baze te forte dhe te pa kundershtueshme. Ne se gjuha e Homerit perkthehet sipas ketyre kritereve, atehere vetem shqipja mbart elemente gjuhesore qe lidhen drejt per drejt me te!

[ALBPelasgian]

Per foljen κλαίω cry, ' qaj' ,sbesoj te kete dyshim sepse e kemi permendur edhe me pare por sidoqofte trajta e vjeter e saj eshte e ruajtur tek arbereshet , klaj , it. piangere.Edhe it.piangere eshte e njejte me kian,kjan por ka kaluar neper nje zhvillim k > p qe i ka prekur gjuhet shqip,helenishte lashte dhe latinisht ,se cila nga keto eshte burimi i tyre heperhe nuk e di por mendoj se aty nga Arberia e Poshtme .

Nje nga gjetjet me solide qe eshte bere ne sektorin e linguistikes. e gjej me vend te rikujtoj persiatjet e albanologut britanik, S. Mann i cili trajten e mocme ''kluonj'' semantikisht e barazon me ''therras'' e atestuar si kompozite edhe te emri Ves-clev- es:

The answer fits the Albanian formula ne besë truej 'I swear on oath'(for treû : true j , cf. Illyrian Vee-clev- es-: quej, kluonj 'I call').

An Albanian historical grammar, Stuart Edward Mann, 1977, p. 9

http://books.google.com/books?id=3LJiAA ... CC4Q6AEwAA

[Zeus10]

Ne se gjuha e Homerit perkthehet sipas ketyre kritereve, atehere vetem shqipja mbart elemente gjuhesore qe lidhen drejt per drejt me te!

Une do te thosha, se nuk behet asnje gabim, nese rruga per identifikimin e kesaj gjuhe, kalon nga shqipja. Le te marrim nje fjali nga Odisea psh 21.56
κλαῖε μάλα λιγέως, ἐκ δ᾽ ᾕρεε τόξον ἄνακτος.
Le te shikojme tre fjalet e para.
1. κλαῖε
ashtu sic eshte permendur dhjetera here eshte qartesisht folja shqip klaj(qaj) dhe ashtu sic shkroi dhe Bardus nuk ka vend per interpretim:



2.μάλα---perkthehet: "jashtezakonisht e larte, e madhe". Por a nuk eshte fjala 'mal' e shqipes qe ka formezuar kete koncept?

3.λιγέως formalisht buron nga folja ""greke"" λεγειν qe do te thote "flas". Por a nuk kemi dhe ne ne shqip foljen ligj-ëroj:

LIGJËROJ I jokal.1. Flas; flas bukur. Ligjëro, bilbili ynë. kr. pop. Ligjëron bukur. Ligjëron shqip. Ligjëronin me zë të ulët. Nuk i ligjëron goja.
2. kal. Lexoj ose e them përmendësh e bukur një pjesë artistike përpara të tjerëve, recitoj; vjet. lexoj. Ligjëroi një vjershë.
3. Mbaj një ligjëratë a fjalim përpara një grupi të madh dëgjuesish.
4. Shqyrtoj një çështje për të nxjerrë në shesh të drejtën; e kuvendoj, e pleqëroj.
E kishte zgjedhur fshati për të ligjëruar.
5. vet. veta III fig. Këndon a cicëron bukur (për disa zogj); shushurin a fëshfërin ëmbël. Ligjëron bilbili (kryeartëza). Ligjëron lumi. Ligjërojnë gjethet (drurët).
* I ligjëron zemra është shumë i gëzuar, i këndon zemra.

Pra "greqishtja e vjeter", eshte thjeshte nje gjuhe formale, qe konvencionon kuptime shqip. Nese ne greqisht fjalia do interpretohej:

κλαῖε μάλα λιγέως-----wept aloud(qau me zë të lartë)

ne shqip do te merrej dhe dy informacione thelbesore shtese:

1. qe eshte vajtim me fjale(e qare me ligje)
2. burimi i vete fjaleve perberese te fjalise, sic u shpjegua me siper.