Etimologjia e fjales.
Posted: Fri Oct 16, 2009 5:53 pm
Me intereson etimologjija e fjaleve:
Morea, Livadh, Shtepi, Peshk.
Faliminderit.
Morea, Livadh, Shtepi, Peshk.
Faliminderit.
Gjuha me të cilën janë shkruajtur veprat origjinale Iliada dhe Odisea të Homerit ka qenë ShqipJA. Disa të dhëna për këtë janë tek libri me autor Aristidh P. Kola, Arvanitasit dhe prejardhja e grekërve, Sh. B. 55, Tiranë, 2002; faqe 171-173. Për më tepër theksohet se Iliada dhe Odisea janë vepra që në themel kanë bashkëbisedimin dhe, besoj se e keni vënë re, që nuk përmendet përkthyes në këto dy vepra. Gjithashtu, fjala Helen përmendet tek Iliada vetëm një herë dhe në një rrjesht.
Nr.
Shqip
Homerike
Fetare bizantine
(Greqishtja e sotme)
1
Ai që nëm, nëm (folje)SHQIP
Neme-sis, neme-sao HOMERIKE
Katara GREQISHT
2
Anda, ënda
Andha-no
Efkharistisi
3
Arë, ara
Arura
Horáfi
4
Bashkë ec
Vask ithi
Porevume
5
Dera, Porta
Thira
Porta
6
Deti
Theti-s
Thalasa
7
Dhe, dheu (tokë)
Jea, dhor, dha
Ji
8
Dor-ë, dor-a
Ekedeka-dor-o
Qheri
9
Dru
Dris, drimos, driti
Ksilo
10
Edhe, dhe
Idhe, te
Qe
11
Elbë, elbi
Alfiton
Krithari
12
Enë (veshje)
Enimi
Ruho
13
Errët, errësirë
Ere-vos
Skotos
14
Ethe (kam ethe)
Ethir, ethae
Piretos
15
Flas
Flio, fliarae
Milao, omilae
16
Fryma, frima (dialekt jugor)
Frimao
Fisima
17
Hedh
Heo
Rhino, tinazo, sio
18
Heq (helkj = tërheq)
Elko
Travae
19
Iki, ike
Iko
Fevgo
20
Kale, kali
Kelis-tos
álogo
21
Kall (djeg)
Kileo
Qeo
22
Korr
Kiro
Thiro
23
Krua, kroi
Krunos
Vrisi
24
Krye, krie
Krithen, *****
Qefali
25
Lehem (lind)
Leho, lohia
Jenieme
26
Lepur
Leporis
Lagaes
27
Lesh
Lasios
Malå
28
Lig (i lig)
Lig-ios, lig-aes
Adhinatos
29
Loz, ljoz (arbërisht)
Lizo
Pezo
30
Lutem
Litome
Parakalae
31
Marr, mar
Mar-pto
Perno
32
Marrë (i marrë)
Margos
Trelaes
33
Më duket
Dhokei mi
Nomizo
34
Mend, mendoj
Mendohem
Medhome Sqeftome, nus
35
Mëri, mëni (dialekt verior)
Minis
Thimos
36
Mi, miu
Mis
Pondåqi
37
Mjeshtër
Mistor
Tehnitis
38
Mjet
Mitos
Nima hondrae
39
Ndaj, daj (dialekt verior)
Dheo, deo
Horizon
40
Ne (neve)
Noi
Emis
41
Nisem
Nisome
Ksqinae
42
Nuk
Ni uk
Dhen
43
Nuse
Nisos, nios
Nifi
44
Para (përpara)
Paros
Mbrostá
45
Për ty
Par ti
Ja sena
46
Për-hapa, për-hapsh
Apsh, aps
Piso
47
Punë, puna
Ponos
Dhuliá
48
Qas, kias
Qio, kio
Simono
49
Qen, qeni
Qion
Sqilos
50
Re, retë
Rea (perëndia e reve)
Sinefo
51
Rrah
Rahso, raso
Dherno, htipae
52
Rri (qëndroj)
e-ri-dhome
Kathome
53
Rronjë (rroj, jetoj)
Rronio, rronimi
Zo, akmazo
54
Ruaj, rojtar
Rrio, rritor
Filáso
55
Shkel
Skel-os
Patio, patae
56
Shkop
Skipon, skiptro
Ravdhi
57
Sy
O-se
Máti
58
Tata, ati, i jati
Tata, ata, jetas
Pateras
59
Ter (thaj)
Ter-so
Stegnaeno
60
Thërres, thrres, thrras
Threo, throos
Fonazo
61
Torrë
Tornoo
Jiro
62
Udhë, udha
Udhos
Dhromos
63
Vanë (shkuan)
Van
Pigan
64
Vend, ved
Ved-os, vedh-os
Edhafos, topos
65
Verë (stina e Verës)
Vear
Kaloqeri
66
Vesa, versa
Versi
Dhrosos
67
Vesh, vishem
Ves-this, vesnimi
Forae, foráo
68
Zien
Zei
Vrazi
A mundët që dikush të më japi një mendim rreth këtyre fjalëve.
Jam ne nje mendje me ty, rreth origjines se kesaj fjale. Shendeti, eshte ai element qe njerezit i luten Perendise t'jua dhuroje. Kjo ka qene keshtu brez pas brezi,per asgje tjeter njeriu nuk i eshte lutur me shume Zotit.-Mendoj se ka një lidhje midis "SALUTE" , HEALTH dhe foljes "me u LUTË" në shqip! Besoj se fjala jonë rrjet nga fjala "SENT"-
shëndet!
Shumë faleminderit Prof. Zeus10!Zeus10 wrote:Jam ne nje mendje me ty, rreth origjines se kesaj fjale. Shendeti, eshte ai element qe njerezit i luten Perendise t'jua dhuroje. Kjo ka qene keshtu brez pas brezi,per asgje tjeter njeriu nuk i eshte lutur me shume Zotit.-Mendoj se ka një lidhje midis "SALUTE" , HEALTH dhe foljes "me u LUTË" në shqip! Besoj se fjala jonë rrjet nga fjala "SENT"-
shëndet!
Sa(shpreh sasi, pafundesi)+ lut(shpreh lutje, pergjerim para te plotfuqishmit)=Salut.
Per fjalen paqe e kam shume te veshtire per te arritur ne nje konkluzion, sepse shkon deri ne qelizat e te folmes qe jane kombinimi i nje bashketingelloreje me nje zanore, pra shkon ne sistemin rrokor, por nje hamendja ime eshte qe ndoshta pa eshte parafjala perjashtuese, kurse qe ndoshta eshte (me u) ça [me luftu] dhe kombinimi i te dyjave eshte pa u ça, dmth te mos luftosh. Sic te thashe kjo eshte nje hamendja ime dhe nuk do e vija doren ne zjarr per vertetesine e saj.Phoenix wrote:Shumë faleminderit Prof. Zeus10!Zeus10 wrote:Jam ne nje mendje me ty, rreth origjines se kesaj fjale. Shendeti, eshte ai element qe njerezit i luten Perendise t'jua dhuroje. Kjo ka qene keshtu brez pas brezi,per asgje tjeter njeriu nuk i eshte lutur me shume Zotit.-Mendoj se ka një lidhje midis "SALUTE" , HEALTH dhe foljes "me u LUTË" në shqip! Besoj se fjala jonë rrjet nga fjala "SENT"-
shëndet!
Sa(shpreh sasi, pafundesi)+ lut(shpreh lutje, pergjerim para te plotfuqishmit)=Salut.
Por, doja me ditë diçka edhe për fjalën "PAQE" dhe "THERMOS"
Gjithë të mirat!
Në lidhje me fjalën "thërmos" që në greqisht i kanë ngjitur kuptimin nxehtë po mendoja se kur ka thatësirë, gjërat thërrmohen! Dhe patjetër që thatësira vjen nga i nxehti!Zeus10 wrote:Per fjalen paqe e kam shume te veshtire per te arritur ne nje konkluzion, sepse shkon deri ne qelizat e te folmes qe jane kombinimi i nje bashketingelloreje me nje zanore, pra shkon ne sistemin rrokor, por nje hamendja ime eshte qe ndoshta pa eshte parafjala perjashtuese, kurse qe ndoshta eshte (me u) ça [me luftu] dhe kombinimi i te dyjave eshte pa u ça, dmth te mos luftosh. Sic te thashe kjo eshte nje hamendja ime dhe nuk do e vija doren ne zjarr per vertetesine e saj.Phoenix wrote:Shumë faleminderit Prof. Zeus10!Zeus10 wrote:Jam ne nje mendje me ty, rreth origjines se kesaj fjale. Shendeti, eshte ai element qe njerezit i luten Perendise t'jua dhuroje. Kjo ka qene keshtu brez pas brezi,per asgje tjeter njeriu nuk i eshte lutur me shume Zotit.-Mendoj se ka një lidhje midis "SALUTE" , HEALTH dhe foljes "me u LUTË" në shqip! Besoj se fjala jonë rrjet nga fjala "SENT"-
shëndet!
Sa(shpreh sasi, pafundesi)+ lut(shpreh lutje, pergjerim para te plotfuqishmit)=Salut.
Por, doja me ditë diçka edhe për fjalën "PAQE" dhe "THERMOS"
Gjithë të mirat!
Persa i perket fjales tjeter thermo, per nje gje jam i sigurte qe eshte nje fjale shqip, shume normale per format leksikore te shqipes, psh:
thërmoj
thërmijë
therrem
e therme
e therrur
etj etj
Une nuk jam ne gjendje te them se si eshte vendosur kuptimi i kesaj fjale, por di qe ajo nuk ben perjashtim nga shume fjale te tjera "greke", qe i marrin kuptimet duke u shfaqur me pas si fjale te vecanta, pikerisht nga gurra e pashtershme e shqipes.
Kjo me shkoi ne mendje dhe mua, por e kuptova qe kjo nuk ishte nje rruge e thjeshte per ti dhene kuptimin nje fjale. Eshte e vertete qe gjate te nxehtit ndodh procesi i alternimit, pra shkembinjte kthehen ne rere, toka cahet dhe copetohet, por keto ndodhin per nje kohe shume te gjate, prandaj nuk duhet te kete sherbyer si element natyror per ti dhene kuptim fjales thermos.Phoenix wrote: Në lidhje me fjalën "thërmos" që në greqisht i kanë ngjitur kuptimin nxehtë po mendoja se kur ka thatësirë, gjërat thërrmohen! Dhe patjetër që thatësira vjen nga i nxehti!
Ndoshta gaboj, por kam krijuar përshtypjen se kur duhen krahasuar fjalët , në fakt duhen krahasuar kuptimet. Tingujt janë si notat muzikore!