Etimologjia e fjales.

[land]

nje pyetje..Perendia greke Rea esht perendi e motit o i ndonje fenomeni atmosferik?sepse lidhja me shqip.ve-rejtur(mot i keq), ve re, erre-sire, me duket me vend.

Rea nuk eshte perendesha e motit por nena e zotave( perfshire kryezotin Zeus) gruaja e Kronus-it, e bija e Uranit(qiellit) dhe e Gaia-s(Tokes).
Tjeter...
Nuk ka si te jete perendi greke, nje term abuziv historianesh, dhe as helene bile, te dy keta terma as qe ekzistonin kur u krijua besimi ne kete mitologji.

Ps. Spekullime etimologjike mund te behen shume, por te pakten kush spekullon te kete disa njohuri nga mitologjia. lol

[HylliArbenor]

po kam njohuri mor shok, mos te kesh merak ..po duke u marre me qindra gjera kemi edhe lapsus te momentit, sjemi robota. po me perforcohet gjithnje e me shume qe ky lloj tinzarelleku baze iu rrjedh thjesht nga smira nacionaliste ne vrullin per te mohuar Hellenizmin. ki kujdes shok se esht budallallek "alla shqiptarçe" .

[land]

ohu, une shkruaj me fakte, ky permend budallallek alla shqiptarce !!!!!!!!

bej nje verifikim, kur del per here te pare termi helen, me pas kur del grek, si dhe futi nje te krahasuar se sa e vjeter eshte Rea.

une nuk mohoj asnje lloj helenizmi, une them qe Rea eshte pellazge dhe jo helene.

[HylliArbenor]

termi "hellen" ka rrenje shume antike..etimologjikisht lidhet me gr.Selene-hene-dmth toka ku adhurohet hena, me renien e S-se dhe zvendesimin me frymoren H (fenomen tipik i gjuhes greke krahaso hyper-lat.super, helios-lat.Solis, (h)eksi-lat.sex, hydor-uje-lat.sudor-djerse etj.) ose thjesht sipas mitologjise nga Elleni, i pari i fiseve greke. Termin "greke" e gjejme per here te pare tek Esiodi ne "gynaikon katalogos"-katalog i grave( ku flitet per heroinat gjysemperendi qe lidheshin me Hyjte e mitologjise) po si nje personazh heroik me emrin Graikos, qe pastaj romaket perdoren per gjithe fiset greke nga emigrantet qe vinin ne Rome per te mesuar "shkrim dhe kendim" familjeve te pasura romake. nese ti,siç jam i bindur, don ta lidhesh me termin Illir<Illini o (H)illini me Djellin, duhet te marresh parasysh ligjet e gjuhesise..ne shqip duhet te kishim patur *Dellini o *Djellini-dmth "bijte e djellit", sipas parallelizmit helios-djelle (D-ja nuk ka se si te bieri ne shqip). prandaj termi "Hellen" ka gjase te rrjedh nga Selene/Sellas i bere pastaj Hellene/hellas-toka e henes o e adhuruesit te henes o djellit. helios/(s)elene. dhe mund mos te ket fare lidhje me termin "illir" (qe prape e gjejme vetem ne burime te lashta greke, me sfond mitologjik).
Perse thua qe "Rea esht pellazge", ne çfare hulumtime (qofshin historike o gjuhesore) e bazon kte pohim? un bera thjesht nje paralelizem gjuhesore midis Rea dhe rrenjes shqipe re, qe esht mjaft i arsyeshem(p.sh. siç mund te jete Thetis-Deti).

[Phoenix]

Pse kanë kaq frikë të thonë se ishin Yllirët ata që i quanin "grekë"?! Dhe sigurisht, si për çdo gjë, del në shekullin e 18-të del një teori moderrne që hedh fall dhe gjen çdo gjë!

[land]

termi "hellen" ka rrenje shume antike..etimologjikisht lidhet me gr.Selene-hene-dmth toka ku adhurohet hena, me renien e S-se dhe zvendesimin me frymoren H (fenomen tipik i gjuhes greke krahaso hyper-lat.super, helios-lat.Solis, (h)eksi-lat.sex, hydor-uje-lat.sudor-djerse etj.) ose thjesht sipas mitologjise nga Elleni, i pari i fiseve greke. Termin "greke" e gjejme per here te pare tek Esiodi ne "gynaikon katalogos"-katalog i grave( ku flitet per heroinat gjysemperendi qe lidheshin me Hyjte e mitologjise) po si nje personazh heroik me emrin Graikos, qe pastaj romaket perdoren per gjithe fiset greke nga emigrantet qe vinin ne Rome per te mesuar "shkrim dhe kendim" familjeve te pasura romake. nese ti,siç jam i bindur, don ta lidhesh me termin Illir<Illini o (H)illini me Djellin, duhet te marresh parasysh ligjet e gjuhesise..ne shqip duhet te kishim patur *Dellini o *Djellini-dmth "bijte e djellit", sipas parallelizmit helios-djelle (D-ja nuk ka se si te bieri ne shqip). prandaj termi "Hellen" ka gjase te rrjedh nga Selene/Sellas i bere pastaj Hellene/hellas-toka e henes o e adhuruesit te henes o djellit. helios/(s)elene. dhe mund mos te ket fare lidhje me termin "illir" (qe prape e gjejme vetem ne burime te lashta greke, me sfond mitologjik).
Perse thua qe "Rea esht pellazge", ne çfare hulumtime (qofshin historike o gjuhesore) e bazon kte pohim? un bera thjesht nje paralelizem gjuhesore midis Rea dhe rrenjes shqipe re, qe esht mjaft i arsyeshem(p.sh. siç mund te jete Thetis-Deti).

O Hylli, lere Esiodin se ta bej copa copa hhihihihihihihi, ok ta marrim seriozisht, po vertet Esiodi permend gerqet, graikos-in menjefjale....kurse Aristoteli qe thua tine qe s'the asgje, ca shekuj me vone i permend greket si nje fis fare i vogel( nja dy mije vete) dhe analfabet ne veri te atikes, po ti drejtoheshe Aristotelit qe ti je grek, ti thyente turinjte lol....pikerisht per shkak te ketij fisi te pjerdhur Romaket zgjodhen emrin per te quajtur me pas te gjitha fiset e jugut te ballkanit, dmth ate qe ne quajme sot gerqi.

skam kohe tani, njehere tjeter te debatoj per helenet nga menjgjesi ne darke po deshe.

se harrova dhe per Rean pellasge:D

[Mallakastrioti]

Perpara se te rifillojme debatet nga e para (pasi nuk je i pari HylliArbenor) qe te trajtonim kete teme, pra cilet ishin Hellenet a lashte apo Doret, sikurse termi Grek kur shfaqet etj, pra anen historike, personalisht do te ftoja te lexoje dhjetra e dhjetra materiale qe si stafi ashtu edhe antare te ketij Forumi kane sjell. Ne temen perkatese "Historia shqiptare" do gjesh shume gjera te keshtuquajtura Jo-konvencionale, pra qe nuk gjenden as ne wikipedia, sikurse ne libra te ndryshem qe u jepen te mesohen neper shkolla.
Ne pa tjeter qe kerkojme diçka ndryshe nga historia e manipoluar si dhe gjerat jo te verteta qe jane thene apo thuhen lidhur me te shkuaren dhe nuk jemi ketu aspak ti mbushim mendjen apo te debatojme perhere duke perseritur te njejtat gjera.
Pak rendesi ka ai opinion i dikujt duke akuzuar te tjeret per "nacionalizem" apo gjera te tjera te pabaza.
Ne se te mbrosh dhe te kerkosh nje te vertet apo te kundershtosh historigrafine dhe gjuhesine kanonike (zyrtare) quhet "nacionalizem" atehere pa tjeter qe shumica e patrioteve shqiptar qe sjellin materiale te shkelqyara ne kete Forum-Jane te Tille!
Ne flasim me baza dhe sjellim shkeputje veprash qe shume autore te lashtesise apo moderne kane shkruar lidhur historise sone, kultures, gjuhes etj. Mundohemi te japim interpetimin e duhur ketyre materialeve, duke mos kerkuar qe problemeve tu vijme perqark kot se kot, pasi dime qe eshte humbje energjie.
Je i lutur qe gjerat apo kundershtimet sikurse theniet e tua ti shoqerosh me quote (citme) apo fakte. deri ateher çdo gje ngelet nje mendim, thjesht personal i yti dhe nuk do trajtohet seriozisht.
Faleminderit per mirekuptimin!

[Mallakastrioti]

Keto jane idiotsirat e pafundme qe etimollogjia zyrtare meson neper tekste sot dhe gjinden disi te zyrtarizuara gjithandej. Ne se duam te shohim PABAZITETIN si shpjegohet prejardhja e shume fjaleve, sigurisht do i gjejme ne vepra si me poshte:





Nuk jane vetem per te qeshur, por me teper per te ardhur keq, shpjegimet e shume e shume fjaleve si kjo ne figuren e paraqitur.

[Zeus10]

Hylli, ne kete forum ka shume materiale, duke perfshire dhe ato per ceshtjen qe po diskutojme, prandaj une do ti bie shkurt sepse nuk deshiroj te perseris vetveten pambarim. Une mendoj se termi Έλλ-ην-ες apo termi Ελλ-άδα, qe kane per rrenje Ελλ (apo ill), ka shume mundesi qe te jete emri i popullit qe adhuronte DIELLIN. Sic dihet ata nuk ishin ndonje race e vecante, por nje ethnos religjios, qe adhuronin Apollonin apo Diellin. Sic fare lehte mund te kuptohet, iell, ell, ill apo yll qe eshte dhe rrenja e fjales ne shqyrtim eshte kuptimplote. Ajo eshte termi i YLLIT te DITES , qe ne shqip jep DI(dita)+ ELLI(ylli)=DIELLI. Jo me kote, fisi i pare qe me pas do quheshin helene quheshin Υλλοι, qe sic na thone burimet e vjetra ishin nje fis ilire:

ΙΛΛΥΡΙΟΙ. Μετὰ δῖ Λιβυρνούς εἰσιν ᾽Ιλλυριοὶ ἔθνος, καὶ παροικοῦσιν οἱ ᾽Ιλλυριοὶ παρὰ θάλατταν μέχρι Χαονίας Χλωνίας τῆς κατὰ Κέρκυραν τὴν ᾽Αλκινὸου νῆσον. Καὶ πὸλις ἐστὶν ῾Ελληνὶς ἐνταῦθα, ᾗ ὄνομα ῾Ηράκλεια, καὶ λιμήν. Εἰσὶ δῖ καὶ οἱ λωτοφάγοι καλούμενοι βάρβαροι οἵδε ῾Ιεραστάμναι, Βουλινοὶ ῾Υλλινοί Βουλινῶν ὁμοτέρμονες ms. βουλλιν λιν οτέρμονες ῞Υλλοι. Οὗτοι δέ φασιν ῞Υλλον τόν ῾Ηρακλέους αὐτοὺς κατοικίσαι . αὐτοὺς τοῦ κατοικῆσαι εἰσὶ δῖ βάρβαροι. Κατοικοῦσι δῖ χερρὸνησον ὀλίγῳ ἐλάσσω τῆς Πελοποννήσου. ᾽Από δῖ χερρονήσου παραστὸνιον ὀρθὸν . ταύτην παροικοῦσι Βουλινοί. δ' εἰσὶν ἔθνος ᾽Ιλλυρικὸν.|

Gjithashtu egziston dhe nje variant i dyte.
Ata permenden prej Homerit si nje fis fare i vogel i grave te bukura. Vete termi γραία apo γραος qe eshte identik me ate shqip mund ti kete dhene emrin vendit : GRAECIA, pra vendi grave. Ne gjuhen e vete graikoi-(jve), sipas burimeve te ndryshme per gruan perdorej termi λάδε(ladhe):



Pra termi ε-λάδε , perseri mund te kete domethenien : e/i grave, pra vend i grave kesaj rradhe ne gjuhen e ketij fisi te vogel pellazg(lexo Homerin).

Sido qe te jete puna, ata nuk jane aq ""greke"" sac mund te mendoj dhe propagandoje dikush sot.

[Zeus10]

Keto jane idiotsirat e pafundme qe etimollogjia zyrtare meson neper tekste sot dhe gjinden disi te zyrtarizuara gjithandej. Ne se duam te shohim PABAZITETIN si shpjegohet prejardhja e shume fjaleve, sigurisht do i gjejme ne vepra si me poshte:
http://i54.tinypic.com/ap8zye.jpg
Nuk jane vetem per te qeshur, por me teper per te ardhur keq, shpjegimet e shume e shume fjaleve si kjo ne figuren e paraqitur.

Fjala skeptik ka nje sinonim ne shqip dyshus(dyshues) qe per cudi(si gjithmone) eshte perdorur dhe nga ""greket"":



Po me siguri do jete nje nga ato "rastesite" e zakonshme indoevropiane.

DYSHUES mb.
1. Që nuk ka besim të plotë te dikush a te diçka, që ka dyshime, që dyshon.
Është mjaft dyshues.
2. Që shpreh mosbesim e pasiguri, që shpreh dyshim. Sy (vështrim) dyshues.

[HylliArbenor]

Mallakastriot nuk e kuptoj perse me akuzon per "mendime pa baze"..un mendimet qe shpreh ti percjell gjithmone me shpjegimin perse mendoj keshtu, sidomos kur flitet per gjuhen. mbase ti nuk i lexone(o nuk te interesojne) sepse nuk arrin ne permbylljet qe ti deshiron. persa i perket "nacionalizmit" un do vazhdoj te nenvizoj (nuk po "akuzoj" njeri, ju jeni te lire te mendoni çfare te doni) çfare esht nje shtjellim i pjellur nga arsyja dhe çfare esht nje shtjellim i pjellur nga ndjenja nacionalizmi(nuk esht opinion personal po gje objektive). kete e bej ne te miren e pergjithshme te ketij forumi dhe te Albanologjise ne pergjithesi, jo per ndonje interes timin personal(sme futet gje ne xhep). ti ne pergjigjen e mesiperme te postit tim me pyete "çfare nenkupton ti me termin gjuhe greke dhe arkitekture greke", pyetje qe esht evidentisht mohuese, se te pyesesh perse greket flasin greqisht dhe perse ndertojne sipas arkitektures greke esht nje absurde si te pyesesh pse shqiptaret flasin shqip ( kur nuk ke arritur te kuptosh tezen qe qarkullon ketu). Vlerat dhe autenticitetin e Hellenizmit nuk ka burre nene ne bote ti mohoj, as un dhe as ti, sepse flasin librat, shkrimet, flasin guret, qytetet,filozofet, flet historia, qe kane lene tonellata me shkrime dhe deshmi kur ne shqiptaret(me shume popuj te tjere) ishim ende ne faren e civilizimit.
etimologjine qe tregove si idiotesi (madje me burim disi te vjeter, te keshilloj te shtjellosh mire sitin http://www.ieed.nl) esht ne te vertet i sakte, rrenja skep/spek(metateze) qe do te thote te shohesh, e gjen ne gr.skopeo, lat.specere, shqip.pah/pashe, sanscr.(s)paçami, gjerm.*spehan, nuk kuptoj, ku qendroka "idiotesia"?tani nese do te pergjigjesh, je i lutur TI te parashtrosh fakte dhe argumente. Shiko, problemi ketu qendron se ju keni kte menyre totalisht personale e te analizuarit gjuhen(qe ende skam arritur te fokusoj mire, te lutem te me ndihmosh), qe nuk perputhet jo vetem me gjuhesine shkencore qe ju konsideroni si te "pasakte" o te "politicizuar" (te siguroj qe NUK KA ne ambientet akademike asnje politicizim, mbase ne Histori mund te jete ndryshe, jam dakort) po as me ate llogjike. nje shembull: I bera Zeusit nje pyetje fare natyrale, çfare e ben ate te pohoj qe toponimet europjane rrjedhin nga fjale shqip dhe qe nuk jane thjesht rrenje qe ngjasojne, po smora pergjigje( si mund te jesh ne gjendje te japesh nje pergjigje te arsyeshme kur injorohen me qellim rregullat e linguistikes??).
Shume nga materialet qe ju postoni me inkurjozojne dhe i lexoj me interes te madh, dhe sforcot tuaja jane te admirueshme, po thjesht me vjen keq qe perqendroni intelligjencen dhe energjite tuaja ne diçka te pakendshme si mohimi i zanafilles historike dhe kombetare i nje shteti fqinj(kaq i rendesishem per boten perendimore). ky esht mendimi im mbi kte argument, je i lire ta injorosh o perbuzesh, ska rendesi.me respekt, vazhdojm te flasim per gjuhe.

[Zeus10]

"""Greket"" kane dhe nje fjale tjeter per dyshues:
Eurupidi Helen 1549

δυσγνοιαν= dysh-njo-jan

Cdomethene? Ajo eshte medyshje, dmth njohja(mendja) jote eshte më dysh.

MËDYSHJE f.
1. Të qenët me dy mendje, të qenët mëdyshas, të qenët në një gjendje të papërcaktuar qartë - as kështu, as ashtu. Ishte (mbeti) në mëdyshje. E kishte si me mëdyshje. Pa mëdyshje.
2. Dyshim. E pa me mëdyshje. E brente mëdyshja

[HylliArbenor]

shume bukur Zeus, falemnderit per shtjellimin tend interesant..po te "hedh" un nje pyetje..çfare te anesone ndaj mundesise qe fjala Helenes/Hellada rrjedh o lidhet me fjalen Yll/djell dhe jo me gr.Selene(hene) o helios(ki kujdes, "cognate"-i shqip esht djell jo hyll, nuk ka paralelisma H-H midis gr.dhe shqipes)???.siç i thashe mesiper Landit, fenomeni i renies se frymoreve "spirante" S ne fillim te fjales esht tipik i greqishtes se lashte(hyper-lat.super, helios-lat.Solis, (h)eksi-lat.sex, hydor-uje-lat.sudor-djerse etj) ,qe do te thote, ka SHUME GJASE qe me renien e S-se te kete dale Selene/Sellas>helene/hellas "toka e henes o adhuruesve te saj", kurse ne "shqip" do te kishim patur *Dellini * dhelini-njeresit, adhuruesit e djellit. kaq, falemnderit.

[Zeus10]

shume bukur Zeus, falemnderit per shtjellimin tend interesant..po te "hedh" un nje pyetje..çfare te anesone ndaj mundesise qe fjala Helenes/Hellada rrjedh o lidhet me fjalen Yll/djell dhe jo me gr.Selene(hene) o helios(ki kujdes, "cognate"-i shqip esht djell jo hyll, nuk ka paralelisma H-H midis gr.dhe shqipes)???

E para qe dua te te them eshte qe h-ja e "greqishtes" eshte virtuale, nuk ka kurrfare h-je para fjaleve :
Έλληνες-hellenes
Ελλάδα--hellada
Ὕλλος --hyllos
apo
'ίππος--hipos
'υπέρ--hupper
etj
ai eshte nje supozim i linguisteve te sotem, se perpara zanoreve nistore ka qendruar nje aspirante h-ë, por eshte nje supozim qe nuk eshte provuar.Nga ana tjeter shqipja ka aftesi te vetvetishme ta perdori h-ne ne keto raste, keshtu qe nese linguistet kane te drejte , atehere dhe gjuha e vjeter ""greke"", e gezonte kete veti psh:
'ίππος--rjedh nga folja shqipe hip(qe ja hip siper)

vazhdon

[Zeus10]

...siç i thashe mesiper Landit, fenomeni i renies se frymoreve "spirante" S ne fillim te fjales esht tipik i greqishtes se lashte(hyper-lat.super, helios-lat.Solis, (h)eksi-lat.sex, hydor-uje-lat.sudor-djerse etj) ,qe do te thote, ka SHUME GJASE qe me renien e S-se te kete dale Selene/Sellas>helene/hellas "toka e henes o adhuruesve te saj", kurse ne "shqip" do te kishim patur *Dellini * dhelini-njeresit, adhuruesit e djellit. kaq, falemnderit.

Paralelizmi midis
(1) hyper(greq)--super(lat-ang)--siper(shqip)

me

(2) helios(greq)-selene(greq)

eshte i gabuar, jo vetem per shkakun se ne rastin e pare* kemi nje kalim virtual nga gjuha ne gjuhe kurse ne te dytin jemi brenda nje gjuhe, por dhe per faktin se s-ja ne rastin e pare nuk ka te njejtin kuptim me s-ne e rastit te dyte**. pervec kesaj, ashtu sic te shkrova ne postimin paraardhes, nuk egziston ndonje h-ë para fjales 'ηλιος, te pakten per periudhen klasike. Ajo eshte nje h-e e supozuar dhe duke qene e tille, nuk mund te sherbeje si argument thelbesor.

* fjala 'υπέρ(yper) dhe fjala syper(siper) jane dy fjale te ndryshme me kuptim te njejte, por ne rastin e dyte futet per mendimin tim rrokja sy, qe nuk eshte as me pak dhe as me shume sy(shikoj), qe tregon daljen ne siperfaqe(lart) duke u bere visible, per te gjithe. Pra ka te beje me informacionin qe percon fjala(ne te vertete shqip), qe cdo objekt lart eshte dhe i dukshem. Kjo eshte magjia e shqipes.
** tingulli s-e qe eshte nga ana gjuhesore, nje spirante shume e veshtire per tu reduktuar, ne rastin e selene luan pak a shume te njejtin rol qe luan s'-ja ne shqip. Ajo eshte semantike dhe nenkupton : 'perkunder diellit' sepse Hena e merr driten nga Dielli, pra reflekton driten e tij, duke mos pasur driten e saj origjinale. Dhe perseri kjo eshte magjia e shqipes. Fjalet jane kode.