"Moreover, you scorned our people, and compared the Albanese to sheep, and according to your custom think of us with insults. Nor have you shown yourself to have any knowledge of my race. Our elders were Epirotes, where this Pirro came from, whose force could scarcely support the Romans. This Pirro, who Taranto and many other places of Italy held back with armies. I do not have to speak for the Epiroti. They are very much stronger men than your Tarantini, a species of wet men who are born only to fish. If you want to say that Albania is part of Macedonia I would concede that a lot more of our ancestors were nobles who went as far as India under Alexander the Great and defeated all those peoples with incredible difficulty. From those men come these who you called sheep. But the nature of things is not changed. Why do your men run away in the faces of sheep?"
Letter from Skanderbeg to the Prince of Taranto ▬ Skanderbeg, October 31 1460
Etimologjia e fjales.
-
Gardhi i Ondrrave
- Senior Member

- Posts: 153
- Joined: Fri Jan 20, 2012 4:09 pm
- Gender: Male
Re: Etimologjia e fjales.
Besoj se fjala Zana rrjedh prej fjals za, pra ajo qi knon o qi te thrret, sepse ne mitologjin e lashtsis, si greke si ilire si romake kto vasha netshin mi shkeminj o gure dhe knonin kalimtarvet. Pra, Zana nuk lidhet me fjalen sllave zhena o greqishten gyne po mase me gjermanishten Gesang-kang, dhe sing-me knue, menoj un.
- Strokulli
- Poster Grande Member

- Posts: 237
- Joined: Fri Oct 29, 2010 12:37 am
- Gender: Male
- Location: Albanìa/Arbani
Re: Etimologjia e fjales.
Me lidh thöm se ka hangër ie-në nga me liedh (khr. [je «» e] mbrej [ie » i]: mjedis » midis, vjet » vit, këthjell » këthill dhe tj.). Ndorri se liedh głan me (pë)łedh dhe (kë)łedhbardus wrote:...formen me te vjeter te foljes lidh
[= mbjedh & gjedh-zgjedh], mëndonj se janë ftillka të ndrysha; i silli mëndim më vjen pështetunë edhe nga e kryera e thjesht, që ashtë (pë)łuodh e (kë)łuodh, dhe mëndyra urdhënore (pë)lidhni e (kë)lidhni - tuk dallohet që -łedh zgłedhohet tjatërqysh nga me liedh (» lidh); përaq edhe z-(kë)lidh (zgëlidh = çlidh) [zgjidh] (krh. [kë-] ke: rrus-kërrus, thjell-këthjell, thye-nkëthye; krh. me (mbë)rrì = (pë)rrì, me (kë)rrì, me (a)rrì « me rrëì/rrì) në të kryerën e thjesht zgłedhohet {zglidh}, që dëften se aja -lidh atû, ashtë thjesht (kë)lidh, liedh.
GJEDHE f. sh.
1. Diçka që merrhet a mbahet si shembull për të bërë një tjatër të ngjashme me të; trajta e diçkaje që merrhet si shembull për të ndërtuar a për të formuar të tjera si ajo; model; tip. Gjedhe të reja. Gjedhe fjalish. Marr një gjedhe.
2. Mostër e njëi lënde, e njëi cohe, e njëi malli etj.
E gjedhe (model): a vjen edhe kja fjalë nga {(kë)łedh}? - Folja {Łedh} për të sillën s'kemë dëshminje të mposa, por po folje të lentuome prej sai si zgłedh, mbłedh-zbłedh?
--------------------------------------
ZGŁEDH kal.
1. Marr a veçonj nga një grumbull, nga një grup kjeniesh, sendesh etj. atë që më duket më i mirë ose më i përshtatshëm. Atë që më pëlqen më shumë. Zgłedh shokun (shokun e jetës). Zgłedh mollët (pjeshkat, domatet). Zgłuodhi një këmishë (një lodër). Zgłuodhi ngłyrën. I zgłuodhi një nga një. I kanë zgłedhun me gisht. Zgłuodhi ma të mirat. Farën e zgłuodhën kalli për kalli. Aji nuk i zgłedh fjalët. Zgłidh e merr!
MBLEDH kal.
1. Grumbullonj e përqendronj ndë një vënd njerëz, kafshë a gjëna të shpërdara andej-këtej, i vë bashkë; i marr një nga një e i bëj grumbull, tufë etj.; i vë a i fut të gjithë a të gjitha ndë një vend. I mbluodhi fëmijët. Mbluodhi dhitë. Mbluodhën gurët. Mbledhin kallinj. Mbledh lule. Mbledh kërpurdha. Mbledh dërrasat. Mbledh fletoret. Mbledh dheun rreth bimës. Mbledh ullinjtë që kanë rarë për dhe. I mbluodhi rreth vetes. Mbledh me dorë.
--------------------------------------
Ndërkaqa, ashtë edhe një folje e njëivëłyeme me me Ç-TJELL (me TFILLUO, me TFILLZUO, me shpjeguo) si:
ZGŁEDHOJ kal.
shih SHPJEGOJ.
Me ZGLEDHUO, që mbase ndërliedhhet me foljen ZGŁEDH veçallisht në domethoniën 'me lexuo, me shkoqit, me zbërthye'.
- S'ia zgłedh dot shkrimin! Mezi zgłuodhi dy rrjeshta! I a zgłuodhi mëndjen (i a bleu mëndjen)!
- bardus
- Star Member

- Posts: 882
- Joined: Mon Jan 30, 2012 3:44 pm
- Gender: Male
Re: Etimologjia e fjales.
Shume e drejte ,Strokull.Ndorri se liedh głan me (pë)łedh dhe (kë)łedh.
Ska dyshim se kjo rrenje eshte e perdorur nga te gjithe gjuhet dhe nuk eshte vetem latine me origjine.
*leg•-, idg. gather, collect .
, gr., alb., ital., germ.; W.: lat. legere, V., zusammenlesen
Rrenja: leig-4, leiĝ- to bind 'lidh'.
Alb. lith, Pass. lidhem ` `Band, ; lat. ligō, -āre `binden, ; , 'lidhje'.
Dutch gelijk ; aisl. geleich ;germ. *lēkja-
Desha te them se gjuha shqipe edhe me shembujt qe solle ti ,i ka te gjitha trajtat si,lidh ,lidh,likkja,mb`ledh,leks tek p`leks, z`geledh=gelijk,geleich germ.; Latv .piesiet , 'tie', =mp`leks shqip. Hitt. li-in-ga-in Akk. ` li-ik-zi (lenkzi) , Pl. li-in-kán-zi.
Dyshimi im ishte mos ka patur nje rrenje me te vjeter *leih- qe do te fuste nen te njejten semantike edhe foljen b`lei 'blej' .
GJEDHE f. sh..,besoj shpjegimi qe i bere kesaj fjale eshte mjaft kuptimplote dhe i pranueshem.
-
Gardhi i Ondrrave
- Senior Member

- Posts: 153
- Joined: Fri Jan 20, 2012 4:09 pm
- Gender: Male
Re: Etimologjia e fjales.
vet nuk besoj qi lidh dhe like jan e njajta rranje. Like, ashtu si gjerm. gleich, del ne shqip ke folja ngjaj<nglaj, qi ka dhe t'njaitin kuptim. Lidh dhe mbledh mase jan te lidhuna me gjerm.laden me kariku. Fakti asht qi mu m'duket se d/dh shqipe jo gjithmone kan korespondenc me g/k te gjuhvet e tjera evropjane. P.sh. un nuk e lidh fjaln 'lidh' me lat.'legere', per mu ato origjinojn prej 2 rranjsh diferente nga njana tjetra.
- bardus
- Star Member

- Posts: 882
- Joined: Mon Jan 30, 2012 3:44 pm
- Gender: Male
Re: Etimologjia e fjales.
Scots English: ligg n league W7Gardhi i Ondrrave wrote:vet nuk besoj qi lidh dhe like jan e njajta rranje. Like, ashtu si gjerm. gleich, del ne shqip ke folja ngjaj<nglaj, qi ka dhe t'njaitin kuptim. Lidh dhe mbledh mase jan te lidhuna me gjerm.laden me kariku. Fakti asht qi mu m'duket se d/dh shqipe jo gjithmone kan korespondenc me g/k te gjuhvet e tjera evropjane. P.sh. un nuk e lidh fjaln 'lidh' me lat.'legere', per mu ato origjinojn prej 2 rranjsh diferente nga njana tjetra.
W-Germanic
Dutch: alloi n alloy TLL
Middle Low German: līk n bolt-rope W7
Middle High German: geleich n joint W7
German: Religion n.fem religion LRC
Alb. lith, Pass. lidhem `binde, verbinde, gürte', lidhë, lidhe `Band, Fessel; Garbenband, Bruchband';
lat. ligō, -āre `binden, zusammenbinnden', obligātiō `Verpflichtung'; līctor `Träger der fasces';
mnd. līk `Band', daraus aisl. līk `Saumtau', ablautend wohl mhd. geleich `artus, Gelenk';
- Orakulli
- Star Member

- Posts: 609
- Joined: Sun Jun 14, 2009 5:40 am
- Gender: Male
- Location: USA
Re: Etimologjia e fjales.
Seria e fjalëve :
Link, connect, stick, together, both ‘Lidhje, lidhë, ngjit, së bashku, të dy’ vijne nga e njëjta rrënjë mendimore. Dikur kanë qënë vetëm një fjalë, një concept, një kod për to.
Si është ndëruar”Greqishtja e re” kah Shqipja:
link, connect, stick, together= σύνδεση, σύνδεση, ραβδί, από κοινού, τόσο;
sýndesi , sýndesi , ravdí , apó koinoú , tóso
Siç shikohet gjuha e cilësuar qëllimisht gabim si Greqishtja e re, me saktë jo-greqishtja, ka përdërour kodin e "syrit" të Shqipes për të ndërtuar ato njësi. Nxirret lehtë gjithashtu konkluzioni që ato janë ndërtime të qëllimshme gjuhësore dhe aspak një kodifikim no sens dhe I rastësishëm. Eshtë shumë e thjeshtë nga sa duket:
sýndesi=syntin e zi(zë), synt=shumesi i "sy"=sytë(sot) e zi(zë). Pra, sytë zë ne kuptimin sytë thua, sytë përmënd. “Përmënd” e Shqipes së sotme është e lidhur me njësinë "mendë", por nëse do ta kthenim në folje emrin "zë"'voice' do te kishim: “Unë zë” e cila do të kishte kuptimin “unë flas”, “unë përmënd” me Shqipen e sotme. Ka humbur në Shqip si folje, gjë e habitshme kjo sepse emrat jane të lidhur ngushtësisht me ekzistencën e foljeve, ku shumë është suopozuar reth që foljet ka lindur të parat, ndërsa unë mendoj që ato kanë lindur njëkohësisht, dhe ndoshta në fillim kanë qënë edhe folje edhe emra, dhe duhet të them që kam dyshimin që emrat janë krijuar të parët. Sidoqoftë, ky “zë” emër është një nyje shumë e rëndësishëme gjuhësore. Mirëpo, “zë” nuk ka humbur në Anglissht me “Say” ‘ej’, Gjermanisht me “sagen” ‘zagën’, dhe në gjuhën ineze me ‘Shuō’, Pra, është ruajtur diku kodi i foljes , ndërsa në gjuhën Shqipe gjuhën Kineze me 聲音‘Shēngyīn’, është ruajtur kodi i emrit. Ky kod duket i palidhur me latinishten, por është atje i ndryshuar njësoj si tek “Greqishtja e re” me
SON+US NOISE, SOUND, CLANG, DIN, CRASH, VOICE
“Son” është thjesht një tranformim i të mëvonshmes “zë” në një “zon” të Gegënishtes, nga ku “z-ja është ndëruar në “s” në Latinisht, e njohur kjo në fushën e fon/tikës, por e rënë në “fon” të Greqishtes së vërtetë, e cila është gjithashtu një ndërtim i qëllimshëm prej Shqipes. Njisoj kemi edhe në fjalën fjali "syndesi" te gjuhës të quajtur qëllimisht gabim “Greqishte e re” kemi vetëm tranformet: z>s dhe rënien e "n" tek shumesi i "sy". Eshtë fare e kuptueshme që një emër konkret i një organi shumë të rendësishëm të njeriut është kthyer dhe drejtuar për të ndërtuar koncepte abstrakte.
ravdí=eshte tek "di" baza llogjike e fjales.
apó kinú=eshte tek "k" baza llogjike e fjales.
tóso=eshte tek "to" baza llogjike fjales.
Pra, me pak fjalë përdoret numëri "dy" dhe luhet me të gjuhësisht. Numri dy vjen nga nji koncepti konkret i mëparshëm që është "y" dhe vetëm gjuha Shqipe e ruan të tillë të gjalë deri në ditët tona. D-ja vetë nuk e ka kuptimin bazë tek numri "dy" dhe konceptet e pjella prej. Gjuhët e tjera kanë kalimet fontike të "y"-se në "i" ,”u”, dhe në "j" në kode që fshenin kodin semantik të dyshit, prandaj janë edhe rjedhoja fonetike-kodike te Shqipes . “Di”=2 është një rënie e Y-se në iu, dhe me pas në një "i".
K-ja nuk është vetëm nji transformim i g-së por ka unen e saj. K-ja është më e re se "y" si koncept alfabetik i folur dhe vjen prej nji dimensnioni te ri ideor, gjithmone shumesytebësh,të shtuar në të. Eshtë gjithashtu si sementaik tek folja "kam", "krah". Them semantik që kupton kuptimin bazë të thellë të "krahut" dhe aspakt atë të cektin që kemi mësuar instiktivisht kur ishim fëmijë si krahë të shkëpitur-shkëputur-shqitur nga trupi.
Ndërsa kur vimë tek "dh"-ja, jo si transformim fonetik por si koncept bazë alfabetik i folur, stërpara shkrimit, ndryshon problemi. Dhë-ja nga ana e saj është kodik synonim i "y"-së. Pa pas kodikët synonime, njësoj si ekzistenca mashkull femër e qënieve fizike të gjalla, gjuha nuk mund të ndërtohej, dhe për rjedhoje nuk do të ekzistonte.
Gabimi i gjuhëtarve të djeshëm-sotëm ështe tek ajo që ata mendojnë që alfabeti është një shpikje i bërë në një moment të vetëm kohor, dhe nuk ka lidhje me gjuhën e folur dhe akumulimin e koncepteve te saj gjatë kohës në një kod alfabetik të folur fillimisht. Ndërsa evulucioni vetëm shpjegon që para gjuhës së shkruar ka qënë një gjuhë e folur, e cila nga ana e saj ka ardhur nga një koncept fillistar kodifikues i cili është rritur si sasi ngadalësisht deri në krijimin e një lloj alfabeti te folur shumë kohë më përpara nga ai i shkruar. Më fjalë të tjera tek një përgjithësim i koncepteve të gjuhës e folur në një alfabet të folur. Nuk janë krijuar 14, apo 26, apo 36 koncepte alfabetike si të folura ashtu edhe të shkruara në një moment të vetëm, ashtu siç mendohet nga shumica e gjuhëtarëve njisoj si feja dytyron mësimin reth si u krijua njeriu, toka e të tjera, për shtatë ditë e një ditë, a një javë. Edukimi prej fesë ka mbjellë patëdueshmërisht tek shumica e brezave njerëzorë të mijevjeçarit të fundit kufizmet e mënyrave të menduarit , pengimin e zgjerimit dhe zbulimit të dijeve te reja. Mashtrimi reth historise dhe gjuhës Europiane, dhe vecanerisht reth gjuhës Shqipe kanë nis fillimsht nga një vetëmashtrim prej injorances, padijes deri në kthimin e saj, kur u kuptua në një farë mase çfar’fare ishte gjuha Shqipe në një mashtrim të qëllimuar të vetëdijshem. Fundi i kësaj injorance të madhe gjuhësore perveç zyrtarizmit të saj prej elitës nëpër të “vërteta shkencore dhe evidentore” të pranuara nga shumica, ishte sulmi fizk gjithal ndaj popullit që ndërtoi gjuhën në shkallet evolutive të tij dhe të asaj.
Disa thonë që gjuha e folur nisi120 mijë vjet më parë, disa 200 mijë vjetë më parë, por unë them duhet të ketë nis reth 75 mijë vjet më parë. Para 75 mijë vjetësh njerëzit kanë pas zëuar shumë pak fjalë. Ndërsa ndëlikimi i saj filloi vetëm 27-28 mijë vjet më parë.
Link, connect, stick, together, both ‘Lidhje, lidhë, ngjit, së bashku, të dy’ vijne nga e njëjta rrënjë mendimore. Dikur kanë qënë vetëm një fjalë, një concept, një kod për to.
Si është ndëruar”Greqishtja e re” kah Shqipja:
link, connect, stick, together= σύνδεση, σύνδεση, ραβδί, από κοινού, τόσο;
sýndesi , sýndesi , ravdí , apó koinoú , tóso
Siç shikohet gjuha e cilësuar qëllimisht gabim si Greqishtja e re, me saktë jo-greqishtja, ka përdërour kodin e "syrit" të Shqipes për të ndërtuar ato njësi. Nxirret lehtë gjithashtu konkluzioni që ato janë ndërtime të qëllimshme gjuhësore dhe aspak një kodifikim no sens dhe I rastësishëm. Eshtë shumë e thjeshtë nga sa duket:
sýndesi=syntin e zi(zë), synt=shumesi i "sy"=sytë(sot) e zi(zë). Pra, sytë zë ne kuptimin sytë thua, sytë përmënd. “Përmënd” e Shqipes së sotme është e lidhur me njësinë "mendë", por nëse do ta kthenim në folje emrin "zë"'voice' do te kishim: “Unë zë” e cila do të kishte kuptimin “unë flas”, “unë përmënd” me Shqipen e sotme. Ka humbur në Shqip si folje, gjë e habitshme kjo sepse emrat jane të lidhur ngushtësisht me ekzistencën e foljeve, ku shumë është suopozuar reth që foljet ka lindur të parat, ndërsa unë mendoj që ato kanë lindur njëkohësisht, dhe ndoshta në fillim kanë qënë edhe folje edhe emra, dhe duhet të them që kam dyshimin që emrat janë krijuar të parët. Sidoqoftë, ky “zë” emër është një nyje shumë e rëndësishëme gjuhësore. Mirëpo, “zë” nuk ka humbur në Anglissht me “Say” ‘ej’, Gjermanisht me “sagen” ‘zagën’, dhe në gjuhën ineze me ‘Shuō’, Pra, është ruajtur diku kodi i foljes , ndërsa në gjuhën Shqipe gjuhën Kineze me 聲音‘Shēngyīn’, është ruajtur kodi i emrit. Ky kod duket i palidhur me latinishten, por është atje i ndryshuar njësoj si tek “Greqishtja e re” me
SON+US NOISE, SOUND, CLANG, DIN, CRASH, VOICE
“Son” është thjesht një tranformim i të mëvonshmes “zë” në një “zon” të Gegënishtes, nga ku “z-ja është ndëruar në “s” në Latinisht, e njohur kjo në fushën e fon/tikës, por e rënë në “fon” të Greqishtes së vërtetë, e cila është gjithashtu një ndërtim i qëllimshëm prej Shqipes. Njisoj kemi edhe në fjalën fjali "syndesi" te gjuhës të quajtur qëllimisht gabim “Greqishte e re” kemi vetëm tranformet: z>s dhe rënien e "n" tek shumesi i "sy". Eshtë fare e kuptueshme që një emër konkret i një organi shumë të rendësishëm të njeriut është kthyer dhe drejtuar për të ndërtuar koncepte abstrakte.
ravdí=eshte tek "di" baza llogjike e fjales.
apó kinú=eshte tek "k" baza llogjike e fjales.
tóso=eshte tek "to" baza llogjike fjales.
Pra, me pak fjalë përdoret numëri "dy" dhe luhet me të gjuhësisht. Numri dy vjen nga nji koncepti konkret i mëparshëm që është "y" dhe vetëm gjuha Shqipe e ruan të tillë të gjalë deri në ditët tona. D-ja vetë nuk e ka kuptimin bazë tek numri "dy" dhe konceptet e pjella prej. Gjuhët e tjera kanë kalimet fontike të "y"-se në "i" ,”u”, dhe në "j" në kode që fshenin kodin semantik të dyshit, prandaj janë edhe rjedhoja fonetike-kodike te Shqipes . “Di”=2 është një rënie e Y-se në iu, dhe me pas në një "i".
K-ja nuk është vetëm nji transformim i g-së por ka unen e saj. K-ja është më e re se "y" si koncept alfabetik i folur dhe vjen prej nji dimensnioni te ri ideor, gjithmone shumesytebësh,të shtuar në të. Eshtë gjithashtu si sementaik tek folja "kam", "krah". Them semantik që kupton kuptimin bazë të thellë të "krahut" dhe aspakt atë të cektin që kemi mësuar instiktivisht kur ishim fëmijë si krahë të shkëpitur-shkëputur-shqitur nga trupi.
Ndërsa kur vimë tek "dh"-ja, jo si transformim fonetik por si koncept bazë alfabetik i folur, stërpara shkrimit, ndryshon problemi. Dhë-ja nga ana e saj është kodik synonim i "y"-së. Pa pas kodikët synonime, njësoj si ekzistenca mashkull femër e qënieve fizike të gjalla, gjuha nuk mund të ndërtohej, dhe për rjedhoje nuk do të ekzistonte.
Gabimi i gjuhëtarve të djeshëm-sotëm ështe tek ajo që ata mendojnë që alfabeti është një shpikje i bërë në një moment të vetëm kohor, dhe nuk ka lidhje me gjuhën e folur dhe akumulimin e koncepteve te saj gjatë kohës në një kod alfabetik të folur fillimisht. Ndërsa evulucioni vetëm shpjegon që para gjuhës së shkruar ka qënë një gjuhë e folur, e cila nga ana e saj ka ardhur nga një koncept fillistar kodifikues i cili është rritur si sasi ngadalësisht deri në krijimin e një lloj alfabeti te folur shumë kohë më përpara nga ai i shkruar. Më fjalë të tjera tek një përgjithësim i koncepteve të gjuhës e folur në një alfabet të folur. Nuk janë krijuar 14, apo 26, apo 36 koncepte alfabetike si të folura ashtu edhe të shkruara në një moment të vetëm, ashtu siç mendohet nga shumica e gjuhëtarëve njisoj si feja dytyron mësimin reth si u krijua njeriu, toka e të tjera, për shtatë ditë e një ditë, a një javë. Edukimi prej fesë ka mbjellë patëdueshmërisht tek shumica e brezave njerëzorë të mijevjeçarit të fundit kufizmet e mënyrave të menduarit , pengimin e zgjerimit dhe zbulimit të dijeve te reja. Mashtrimi reth historise dhe gjuhës Europiane, dhe vecanerisht reth gjuhës Shqipe kanë nis fillimsht nga një vetëmashtrim prej injorances, padijes deri në kthimin e saj, kur u kuptua në një farë mase çfar’fare ishte gjuha Shqipe në një mashtrim të qëllimuar të vetëdijshem. Fundi i kësaj injorance të madhe gjuhësore perveç zyrtarizmit të saj prej elitës nëpër të “vërteta shkencore dhe evidentore” të pranuara nga shumica, ishte sulmi fizk gjithal ndaj popullit që ndërtoi gjuhën në shkallet evolutive të tij dhe të asaj.
Disa thonë që gjuha e folur nisi120 mijë vjet më parë, disa 200 mijë vjetë më parë, por unë them duhet të ketë nis reth 75 mijë vjet më parë. Para 75 mijë vjetësh njerëzit kanë pas zëuar shumë pak fjalë. Ndërsa ndëlikimi i saj filloi vetëm 27-28 mijë vjet më parë.

-
Rina
- Honored Member

- Posts: 369
- Joined: Thu Feb 23, 2012 10:03 pm
- Gender: Female
Re: Etimologjia e fjales.
Me duket qe ngjashem me tingullin fonetik apo fonemen y te shqipes, e kane edhe gjermanet fonemen ü si te Müller.
Madje edhe tingullin fonetik ö te gjermanishtes e kemi ne dialektin gege, me saktesisht ne Kosove, p.sh. mölla (molla)
Madje edhe tingullin fonetik ö te gjermanishtes e kemi ne dialektin gege, me saktesisht ne Kosove, p.sh. mölla (molla)
- Strokulli
- Poster Grande Member

- Posts: 237
- Joined: Fri Oct 29, 2010 12:37 am
- Gender: Male
- Location: Albanìa/Arbani
Re: Etimologjia e fjales.
I njomë mendonj se u rruodh prej së ngranëthit e {ngj}-ës si {nj}: i ngjomë « n-gjomë « {głomë} « me *{głô/głâ} -- q'ûet (aqvet) vëłen për arb. i njelmët (i krypun) « i ngjelmët, me {gjelmuo} (apor me *{gjelmbuo}) « me *{głel-} -- kështuthi edhe njolla « ngjolla « gjolla « *{gjo--ëll} « me *{głô/głâ}.bardus wrote:...Shqip i/e njome...
- Orakulli
- Star Member

- Posts: 609
- Joined: Sun Jun 14, 2009 5:40 am
- Gender: Male
- Location: USA
Re: Etimologjia e fjales.
Bardus, adhe Ju Strolull!
Tek *njome eshte nje renie e nglome, Strokulli ka te drejte, e cila nga e ana e saj, mendoj une si hipoteze, ka nje baze tjeter formimi. Mendoj se "njome" vjen nga emri "gole". Formimi bazohet tek karakteristike e te vetmes pjese fizike te trupit tone qe e ndjejme te "njome". Besoj se ky fakt nuk u ka shpetuar atyre. Goja eshte si njesoj si "gjoli", ka uje brenda saj qe ne e kuptojme sepse eshte nje nga pese zkizat tona. Ne nuk mud te ndjejme gjakun, rjedhjen e tij, ose pjese te tjera te komplikuara te trupit tone, per te mos dale nga tema sepse ende nuk eshte e e zhvillua ADN ne ate mase qe te na japi lidhjet zenzitibe te tyre. Ne ndjejme brenda nesh, jo jashte nesh, z(o,a,e,ë)mrën ne pune e saj normale edhe kjo nese veme doren mbi te, perdorim sensorin tjeter te prekjes (lekuren), dhimbjet, marrjen e mendjes, etjen , edhe urine. Pra, zkizat tona te jashtme: syte, veshet, goja, hunda dhe lekura jane ndertuar gjate procesit evolutiv per te marre informacionin multisystemsh pre jashte nesh. Ndersa skizat e brendshme na japin informacion nga brenda, ku nder to eshte harruar nga shkencetaret te futet edhe goja. Goja nuk eshte vetem per marrjen e informacionit nga jashte. Ajo eshte edhe per dhenien e informacionit nga brenda, gjendjen e pergjithshme te gojes dhe lageshtiren e saj. Nuk eshte shume e rendesishme nga ana jogjuhesore, por ajo eshte si nje tregues i "ngecjes" se peshtymes, i "mu tha goja"nga ana e formimit gjuhesor. Pse shqiptareve i thahet goja gjuhesisht, sepse ne gjuhen e tyre, ne te cilen eshte edhe mendimi njekohesisht goja eshte gjithmone e lagesht, e njome, ose e "ne golme">neglome>mglome>ngjome>njome. Zemandika e *ngjyej, per shmebull nuk mund te nxirret nese ne nuk analizojme thelbin, peshen mendimore te njgjyerjes, futje e nji objekti te caktuar ne nje "liquid-le'k'uj-d(t)", mga ku perseri eshte maare nje nga dimensionet e Zemandika se "gola-goja".
Tek *njome eshte nje renie e nglome, Strokulli ka te drejte, e cila nga e ana e saj, mendoj une si hipoteze, ka nje baze tjeter formimi. Mendoj se "njome" vjen nga emri "gole". Formimi bazohet tek karakteristike e te vetmes pjese fizike te trupit tone qe e ndjejme te "njome". Besoj se ky fakt nuk u ka shpetuar atyre. Goja eshte si njesoj si "gjoli", ka uje brenda saj qe ne e kuptojme sepse eshte nje nga pese zkizat tona. Ne nuk mud te ndjejme gjakun, rjedhjen e tij, ose pjese te tjera te komplikuara te trupit tone, per te mos dale nga tema sepse ende nuk eshte e e zhvillua ADN ne ate mase qe te na japi lidhjet zenzitibe te tyre. Ne ndjejme brenda nesh, jo jashte nesh, z(o,a,e,ë)mrën ne pune e saj normale edhe kjo nese veme doren mbi te, perdorim sensorin tjeter te prekjes (lekuren), dhimbjet, marrjen e mendjes, etjen , edhe urine. Pra, zkizat tona te jashtme: syte, veshet, goja, hunda dhe lekura jane ndertuar gjate procesit evolutiv per te marre informacionin multisystemsh pre jashte nesh. Ndersa skizat e brendshme na japin informacion nga brenda, ku nder to eshte harruar nga shkencetaret te futet edhe goja. Goja nuk eshte vetem per marrjen e informacionit nga jashte. Ajo eshte edhe per dhenien e informacionit nga brenda, gjendjen e pergjithshme te gojes dhe lageshtiren e saj. Nuk eshte shume e rendesishme nga ana jogjuhesore, por ajo eshte si nje tregues i "ngecjes" se peshtymes, i "mu tha goja"nga ana e formimit gjuhesor. Pse shqiptareve i thahet goja gjuhesisht, sepse ne gjuhen e tyre, ne te cilen eshte edhe mendimi njekohesisht goja eshte gjithmone e lagesht, e njome, ose e "ne golme">neglome>mglome>ngjome>njome. Zemandika e *ngjyej, per shmebull nuk mund te nxirret nese ne nuk analizojme thelbin, peshen mendimore te njgjyerjes, futje e nji objekti te caktuar ne nje "liquid-le'k'uj-d(t)", mga ku perseri eshte maare nje nga dimensionet e Zemandika se "gola-goja".

- Strokulli
- Poster Grande Member

- Posts: 237
- Joined: Fri Oct 29, 2010 12:37 am
- Gender: Male
- Location: Albanìa/Arbani
Re: Etimologjia e fjales.
Edhe me ngjye (» njye), (prej ku ngjyrë-a) mendonj se u rruodh prej « me n-głye, głye « me (kë)łye [e (kë)ły-rë] « dhe mbase me głye â thjesht folja me LY me ndajshtesën kë- (» gë-) para; për ashtu me głyruo = głye = lye, të njëivëłyerta [krh. qish pamë së epëri me foljet mbëljedh e mbërrì, gljedh e kërrì « ljedh e rrì]; mesandaj, gjahet edhe fjala lurì (lûrì = lyërì?) si e njëivëłyertë me głyrën.Orakulli wrote:...ngjyej... ...gola-goja.
Dhe 'me gły bukën mbë kłomësht', thuhet adhe 'me głom bukën' -- mbase me głomë (porsi y-ja që nyjëtohet si ö- krh. dölli e dylli, rröhem e rryhem, dhe t.tj.) «
me głömë «ö-y» me *{głym} (me -m fundore si tek me bam, me dam, me gam, dhe t.tj. e ndoshta kta vëłen edhe për gjöllën si *gjylla) « me gly - e dałnjëm së rithi mbë kët folje.
Pra, jam e tham se (ka të głarë që) këto fjalë [njomë, ngjyrë, ngjye, njolla] u rruodh-hen të tana prej foljes me (k)ły - që tjatër s'ashtë ueç foljës me LY me parashtësën kë- (» gë-). - Italianoja colore s'ka të jashtuom nga kja çerdhje, por ashtë thuoj-se njëi dah'je (me një zâ) me arb. {këlörë «ö-y» këlyrë} « me këly « ly. It. colorare ashtë gjithënjëvall (njëi zani) me arb. këłöruà-rë « këlyruà-rë «uà-à» këlörà-rë «ë- shkruom si o» kolörà-rë, ë- fundore si e-, colorare.
Prej së lyenashit, s'ashtë mbëhìa me i'u'a thanë û, deł głyra, apor lurìa.
LY » kLY (ngjy, njom) » kLYëLL (njolla), kLYrë (ngjyra).
---------------------------------
Sa i nket gołës (goja), për muo, aja ashtë dërtuom mbë të njëitën pothe që u ndërtuo fjala biłë-a (bija): me përapashtesën -jë (-łë - mirë se ktû nyjëtimi i j-ës si ł-ë, ndryshej prej ł-ës ke gły e kłomësht, ashtë i mposë i së jugorëvet vise). Rrënjet e gojës dhe të bijës, për ashtu, mendonj se janë: {go-} e {bi} (folja me bi). Me go- si ke goła, mendonj se duhen parë edhe shumë fjalë të tjera.
Mirë se italianën gola (dhe lat. gula e rum. gura) e vënë mbë hundë me të toskun nyjëtim të arb. gojë-a (goła), zdo głuhetarë thuoj se i bien mbë harrë të pamit e të toskut nyjëtim të arb. bijë-a (?), se folja me bî ashtë mbë gati me i rrëfyem odhen italiano's figlia (?), pasi ndë italisht (dhe latinoja filius) s'ka ndonjë folje me {fi-} me i dëftye bunimin?, e pasi s'gjënjën gja, venë e shfëletonjën fjaltoret e Samskrëtamës dhe Elenishtës dhe pjellnjën gjithë duor fjalësh *PIE *PIE *PIE, që kanë jetë sall n't'tynën mendje - e me gjithë kta, moskush, na thonë mjeshtrat (= majshtruosit), s'duhet të guxonj me i vu mbë shupë (me i dyshuo) lëmshet që kanë tjerrë dhe skllupcat që kanë trilluom për bunimet e głuhës.
arb. me bi » bi--jë-a tosk. bi--łë-a «b/p-f» it. figlia,
krh. edhe arb. me bâ, tosk. me ba-rë (» bë-rë) dhe «b/p-f» it. fare, dhe t.tj.
GOja. BIja.
-
tomaras
- Member

- Posts: 41
- Joined: Sat Jun 05, 2010 11:25 am
- Gender: Male
Re: Etimologjia e fjales.
Strokulli, kam knaqësin t'i lexoj postime tua. Po jep nji kontribut t'jashtzakonshëm për zhdërvjelltismin e mendjeve tona për të vleftësue mâ drejt dhe mâ sakt pasuninë që na kanë lan të parët n'trashigim.Strokulli wrote:Edhe me ngjye (» njye), (prej ku ngjyrë-a) mendonj se u rruodh prej « me n-głye, głye « me (kë)łye [e (kë)ły-rë] « dhe mbase me głye â thjesht folja me LY me ndajshtesën kë- (» gë-) para; për ashtu me głyruo = głye = lye, të njëivëłyerta [krh. qish pamë së epëri me foljet mbëljedh e mbërrì, gljedh e kërrì « ljedh e rrì]; mesandaj, gjahet edhe fjala lurì (lûrì = lyërì?) si e njëivëłyertë me głyrën.Orakulli wrote:...ngjyej... ...gola-goja.
Dhe 'me gły bukën mbë kłomësht', thuhet adhe 'me głom bukën' -- mbase me głomë (porsi y-ja që nyjëtohet si ö- krh. dölli e dylli, rröhem e rryhem, dhe t.tj.) «
me głömë «ö-y» me *{głym} (me -m fundore si tek me bam, me dam, me gam, dhe t.tj. e ndoshta kta vëłen edhe për gjöllën si *gjylla) « me gly - e dałnjëm së rithi mbë kët folje.
Pra, jam e tham se (ka të głarë që) këto fjalë [njomë, ngjyrë, ngjye, njolla] u rruodh-hen të tana prej foljes me (k)ły - që tjatër s'ashtë ueç foljës me LY me parashtësën kë- (» gë-). - Italianoja colore s'ka të jashtuom nga kja çerdhje, por ashtë thuoj-se njëi dah'je (me një zâ) me arb. {këlörë «ö-y» këlyrë} « me këly « ly. It. colorare ashtë gjithënjëvall (njëi zani) me arb. këłöruà-rë « këlyruà-rë «uà-à» këlörà-rë «ë- shkruom si o» kolörà-rë, ë- fundore si e-, colorare.
Prej së lyenashit, s'ashtë mbëhìa me i'u'a thanë û, deł głyra, apor lurìa.
LY » kLY (ngjy, njom) » kLYëLL (njolla), kLYrë (ngjyra).
---------------------------------
Sa i nket gołës (goja), për muo, aja ashtë dërtuom mbë të njëitën pothe që u ndërtuo fjala biłë-a (bija): me përapashtesën -jë (-łë - mirë se ktû nyjëtimi i j-ës si ł-ë, ndryshej prej ł-ës ke gły e kłomësht, ashtë i mposë i së jugorëvet vise). Rrënjet e gojës dhe të bijës, për ashtu, mendonj se janë: {go-} e {bi} (folja me bi). Me go- si ke goła, mendonj se duhen parë edhe shumë fjalë të tjera.
Mirë se italianën gola (dhe lat. gula e rum. gura) e vënë mbë hundë me të toskun nyjëtim të arb. gojë-a (goła), zdo głuhetarë thuoj se i bien mbë harrë të pamit e të toskut nyjëtim të arb. bijë-a (?), se folja me bî ashtë mbë gati me i rrëfyem odhen italiano's figlia (?), pasi ndë italisht (dhe latinoja filius) s'ka ndonjë folje me {fi-} me i dëftye bunimin?, e pasi s'gjënjën gja, venë e shfëletonjën fjaltoret e Samskrëtamës dhe Elenishtës dhe pjellnjën gjithë duor fjalësh *PIE *PIE *PIE, që kanë jetë sall n't'tynën mendje - e me gjithë kta, moskush, na thonë mjeshtrat (= majshtruosit), s'duhet të guxonj me i vu mbë shupë (me i dyshuo) lëmshet që kanë tjerrë dhe skllupcat që kanë trilluom për bunimet e głuhës.
arb. me bi » bi--jë-a tosk. bi--łë-a «b/p-f» it. figlia,
krh. edhe arb. me bâ, tosk. me ba-rë (» bë-rë) dhe «b/p-f» it. fare, dhe t.tj.
GOja. BIja.
Sa ka t'bâj me fjalën gojë, gola, due t'sjell n'vemendjen tuej që në zona t'caktueme të shqiptarëve âsht i gjallë emri gop që përdoret kryesisht n'kontekst të të sharave si sinonim për birën, dhe them se mos rastësisht kemi t'bâjmë me nji fjalformim t'përbâm prej go(p) dhe la(lag).
Sa i përket fjales shupë që ti po e përdor qe sa herë dhe që e pate skjarue në një postim të mahershëmm due t'ju përkujtoj që në shqipen e Kosovës ekziston fjala shybe që përdoret n'kuptim të njejtë dhe madje në formë të njejtë si fjala shupë, me u bâ shybe, jam n'shybe, gjithmonë për me shpreh dyshim. Mendoj se skjarimi yt për nji fjalë të vjetër arbreshe në rend t'parë kthen n'vemendjen tonë nji fjalë që na n'heshtje e patëm diskualifikue si fjalë me prejardhje orientale, prandej edhe njiher t'falemnderit.
-
Rina
- Honored Member

- Posts: 369
- Joined: Thu Feb 23, 2012 10:03 pm
- Gender: Female
Re: Etimologjia e fjales.
--------------------------------------
U befasova qe nuk ishte ne fjalorin e gjuhes se sotme shqipe.
Mandej edhe kjo me TFILLU/ me TFILLUE, (edhe si FTILLUE), perdoret sot e tan' diten ne Kosove.Ndërkaqa, ashtë edhe një folje e njëivëłyeme me me Ç-TJELL (me TFILLUO, me TFILLZUO, me shpjeguo) si:
U befasova qe nuk ishte ne fjalorin e gjuhes se sotme shqipe.
- Orakulli
- Star Member

- Posts: 609
- Joined: Sun Jun 14, 2009 5:40 am
- Gender: Male
- Location: USA
Re: Etimologjia e fjales.
Gjuhëtaret moderne nuk janë aq të paditur sa të mos ta kenë kuptuar gjithë semantiken e Shqipes që lirshëm të çon tek një konkluzion që një matematikan i dëgjuar e ka shkruajt shekuj më parë: ‘Gjuha Shqipe është gjuha bazë e kontinentit Europian’. Gjuhetarët janë mashtruesë, dhe tejet anakalues të thelbit të gjuhës Shqipe, ku nuk ngelen pas edhe në hedhjen e baltë të huazimeve, tymit të jo vetëm injorancës. Si mund të hidhen poshte argumentimet e tyre etnike per huazimet: Do të flas për një nga bazat e Shqipes e cila është njësia "bi". Në “bi”-në e Europianeve ka kuptim vetëm vetepesorja e foljes "bëj" të gjuhës Shqipes. Në Shqipen e sotme është "Unë bëhem”. Midis *bëhem dhe *bej ka një ndryshim semantik te jashtëzakonshëm me kuptimin akti te saj sepse kur unë bëj një dicka , unë e *bërëdoroj=bëj me dor=bërdoroj atë, qe ka cuar tek "produrre", ndersa kur vetë "bëhem" bëron drejtimin tjetër mendimore "born". Kemi dy grupe semantike të gjuhëve Europiane per njozonin "kam lindur" që kanë te njëjtin burim, gjuhën Shqipe: Një, prej vetëpësores se foljes *bëj te Shqipes "bëhem" është formuar grupi i fjalëve për formimin e mendimit "lindur"; bear, born, etj. Dhe, tjetra prej konceptit të numrit *një të gjuhes Shqipe në bashkëpunim përsëri me foljen "bë":-"nja, nji, njo, nje, një", nga ka del mendimi "njo ti bë"="njo ti zë"; native, nazer>nascere, etj. Eshtë formuar grupi i njësive që bazohen tek koncepti “kur ti zë njeshin”= ‘kur ti fillon’, ‘kur ti nis(njish)’. Dihet që në Shqip foljet "bë" dhe "zë" janë sinonime në një dimesion kuptimor të "zë"-së. Ata , mashtruesit me diploma, shkollarët, nxjerrin qe "bher" është njësia bazë PIE për formimin e njësive "born", e te tjera qe ka lidhje me lindjen e nje qenie njerezore, e cila në të vërtetë eshte thjesht forma mbiemerore e foljes "bëj"='bër'. Pra , gjithë etymologjia reth këtyre njësive dhe historia propagandë e huazimeve është një mashtrim për publikun e gjerë. Njësia *bher ka lidhje në gjuhët Europiane vetëm më formën vetëpësore të një gjuhe, me "bëj" të gjuhës Shqipe, dhe fatekeqësisht për ta dhe nivelin e gjuhësisë nuk ka lidhje të drejpërdrejtë me mendimin " i lindur".

- bardus
- Star Member

- Posts: 882
- Joined: Mon Jan 30, 2012 3:44 pm
- Gender: Male
Re: Etimologjia e fjales.
Meqenese se V.Orel ne fjalorin e tij etimologjik thote se, kontakti i gjuhes shqipe me "greqishten e lashte" , eshte i paperfillshem dhe nuk ka ekzistuar, na duhet te japim fakte, te cilet vetem ne kete teme te forumit jane me qindra ne mos me mijra, jo qe deshmojne kontaktin me greq. por qe shqipja eshte vete brumi i saj me te cilin u "abuzua " me prefiksa ,sufiksa,metateza dhe epentheza.
Me poshte kam sjellur fjalen kercim ,Greq.s`kirtejma.Nuk kam dyshim qe rrenja eshte n`gre=gri=kre=kri te gjuhes shqipe dhe kete e deshmon edhe trajta tochariane kerciye 'pallat',d.m.th. dicka e ngritur,si dhe Sans.kurdana(kyrdana) 'kercim'.
σκίρτημα bound, leap
σκίρτησις bounding, leaping
ἐπισκίρτημα spring, bound
Sans.kUrdana n. jump
Toch.kerciye - a palace
Eshte per te ardhur keq se ne amazon.com kur kerkon per fjalor etimologjik te gjuhes shqipe shfaqet vetem fjalori i Orelit.
Me poshte kam sjellur fjalen kercim ,Greq.s`kirtejma.Nuk kam dyshim qe rrenja eshte n`gre=gri=kre=kri te gjuhes shqipe dhe kete e deshmon edhe trajta tochariane kerciye 'pallat',d.m.th. dicka e ngritur,si dhe Sans.kurdana(kyrdana) 'kercim'.
σκίρτημα bound, leap
σκίρτησις bounding, leaping
ἐπισκίρτημα spring, bound
Sans.kUrdana n. jump
Toch.kerciye - a palace
Eshte per te ardhur keq se ne amazon.com kur kerkon per fjalor etimologjik te gjuhes shqipe shfaqet vetem fjalori i Orelit.
- Zeus10
- Grand Fighter Member

- Posts: 4227
- Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
- Gender: Male
- Location: CANADA
- Contact:
Re: Etimologjia e fjales.
Per kete folje te "huaj", une mendoj se ajo eshte ricikluar ne shqip, nga jashte dhe rrenja e saj e vertete eshte dho(me dhanë ose jap). Folja nga ka orgjinuar eshte përdor, qe tani perdoret ne kuptimin prodhoj. Pra kemi nje degezim te kuptimit, por nuk ka dyshim qe pro(e huaj) eshte parafjala shqip: 'për', si në :Orakulli wrote:, unë e *bërëdoroj=bëj me dor=bërdoroj atë, qe ka cuar tek "produrre",
për-dor
për-kthej
për-dredh
për-kul
për-hap
për-shtjell
etj.
natyrisht folja dhu~dha~(me) dhonë[me dhanë], ka lindur dhe emrin do-rë, qe nga ana e saj ka lindur foljen dorë-zoj:

The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing