"Moreover, you scorned our people, and compared the Albanese to sheep, and according to your custom think of us with insults. Nor have you shown yourself to have any knowledge of my race. Our elders were Epirotes, where this Pirro came from, whose force could scarcely support the Romans. This Pirro, who Taranto and many other places of Italy held back with armies. I do not have to speak for the Epiroti. They are very much stronger men than your Tarantini, a species of wet men who are born only to fish. If you want to say that Albania is part of Macedonia I would concede that a lot more of our ancestors were nobles who went as far as India under Alexander the Great and defeated all those peoples with incredible difficulty. From those men come these who you called sheep. But the nature of things is not changed. Why do your men run away in the faces of sheep?"
Letter from Skanderbeg to the Prince of Taranto ▬ Skanderbeg, October 31 1460

Etimologjia e fjales.

Diskutim profesional për gjuhën.
Post Reply
HylliArbenor
Senior Member
Senior Member
Posts: 108
Joined: Thu Dec 09, 2010 7:50 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#616

Post by HylliArbenor »

Pershendetje!!
"Shpjegiim" i pales greke esht i gabuar dhe nxjerr ne pah injorance dhe ndergjegje te keqe ne te njejten kohe...e para, shnderrimi i F ne B nuk esht "karakteristik e dialekteve greke veriperendimore" por esht nje izoglosse e nje gjuhe krejt tjeter. per djeni te "studiuesve" greke jane izoglossat ato qe percaktojne diferencen e nje gjuhe nga tjetra, ato nuk jane "karakteristika krahinore". p.shembull disa fjale latine ndryshojne nga gotishtia vetem ne nje germe: Piscis-got.Fiskas, Cornus-got.Hornus, Tacere-got.gi-THahan-hesht, Tollero-got.THolan-te durosh etj. E çfare dmth kjo, qe gotishtja qenka nje "degezim" i gjuhes latine??
ne maqedonishten e vjeter kemi fjale qe jo vetem i gjen sot ne shqip, po qe ndajne te njejtat struktura. disa shembulla:
baskioi-rrip a litar qe lidh nje tufe sendesh-shq.bashke/bashkoj-lat.fascies,gr.Fascolos-thes lekure;
(a)baru-rigon-shq.bare(lat.farros);
(a)bertè-shpate-shq.berr/mpreh-gr.aor/aortes;
buktes-ere-shq.buh/bunde-ere e ftohte;
bazo-them-gr.Femi/Fasko,
abroutes-gr.aFrus,lat.frons/frontes,
birros-i dendur,i trashe-shq.barre-gr.barros;
gotan-derr-shq.gjedh-gr.boton/bota;
komboi-dhemb-shq.dhemb/kemb/gjemb-gr.gomFoi, etj etj.
Dhe kjo pa marre parasysh qe Th-te attike dalin D ne maqedonisht,tamam çfare ndodh sot ne shqip(thalo-dale, thanatos-(v)des etj). andaj zhvillimi i B-ve ne fillim o mes te fjaleve greke esht origjinuar nga kontaktet me maqedonishten o dialektet illiro-trakase te Epirit veriperendimore qe ndajne po kete izoglose, dhe vet fjala ne shembull "Beroe" esht e tille.
Po kur studioset greke nuk pranojne as ate qe shkrujane shkrimtaret e tyre te lashtesise, natyrisht nuk do pranojne as ate qe esht llogjikisht evidente.
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#617

Post by Zeus10 »

HylliArbenor wrote:Pershendetje!!
"Shpjegiim" i pales greke esht i gabuar dhe nxjerr ne pah injorance dhe ndergjegje te keqe ne te njejten kohe...e para, shnderrimi i F ne B nuk esht "karakteristik e dialekteve greke veriperendimore" por esht nje izoglosse e nje gjuhe krejt tjeter. per djeni te "studiuesve" greke jane izoglossat ato qe percaktojne diferencen e nje gjuhe nga tjetra, ato nuk jane "karakteristika krahinore". p.shembull disa fjale latine ndryshojne nga gotishtia vetem ne nje germe: Piscis-got.Fiskas, Cornus-got.Hornus, Tacere-got.gi-THahan-hesht, Tollero-got.THolan-te durosh etj. E çfare dmth kjo, qe gotishtja qenka nje "degezim" i gjuhes latine??
ne maqedonishten e vjeter kemi fjale qe jo vetem i gjen sot ne shqip, po qe ndajne te njejtat struktura. disa .
Une nuk e di cke dashur te thuash me siper, por kuptimi i izogloses, eshte si nje kufi gjeografik, brenda te cilit ndodh nje fenomen linguistik i caktuar dhe jo vete fenomeni. E verteta eshte se shnderrimi i p ose ph ne b, me te vertete eshte nje fenomen qe dallon disa fjale shqipe nga ato greke. Problemi i vertete konsiston ne faktin, qe greqishtja eshte nje gjuhe kulture, dhe nuk ka zhvillime fonetike spontane gojore, ashtu sic shqipja dhe si e tille eshte shume veshtire te flasesh per izoglosa, sepse greqishtja duke qene nje gjuhe kulture dominon me gjere se nje territor etnik pra do te kete dhe derivate, ne mjediset ku ajo flitet, qe mund te krijojne idene e nje dialekti etnik. Persa i perket lashtesise, ne nuk e dime absolutisht nese ajo ka qene gjuhe e folur dhe nese ka qene e tille, nuk dime asgje per formen e saj.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#618

Post by Zeus10 »

Fjala ""greke"" ὕμν-ος qe perkthehet hymn dhe qe ka si folje ὑμν-ειν apo ὑμνεῦσαι(hymnesoj) me rrenje fjalen e perbere ὕμν ka nje kuptim te paster shqip.
Hymnet u jane thurrur gjate gjithe pervojes njerezore ndaj PERENDIVE. Ne shqiptaret kemi nje fjale te sterlashte per to HY(hyjni ne shumes):

HYJ m.
Zot; perëndi.


HYJNESHË f. poet.
1. Perëndeshë.
2. fig. Vajzë a grua shumë e bukur, që është për t'u adhuruar.


HYJNI f.
Perëndi. Hyjnitë pagane. Nuk ka hyjni.


HYJNIM m.
Hyjnizim.


HYJNIZIM m.
Veprimi sipas kuptimeve të foljeve HYJNIZOJ, HYJNIZOHET. Hyjnizimi i fuqive të natyrës. Hyjnizimi i lashtësisë. Hyjnizimi i njerëzve. Hyjnizimi i traditës (i artit). Hyjnizimi i dashurisë.


HYJNIZOHET Pës.
e HYJNIZOJ.


HYJNIZOJ kal.
1. E quaj perëndi ose e vë në një radhë me perënditë, e shoh si qenie hyjnore me fuqi të mbinatyrshme (sipas besimeve të kota e fetare). Hyjnizonin fuqitë e natyrës.
2. fig. E ngre lart a e lëvdoj shumë, duke e quajtur të përkryer, e ngre në qiell; i thur lëvdata të mëdha një njeriu të shquar; e adhuroj.


HYJNIZUAR mb.
1. Që është quajtur perëndi ose është vënë në një radhë me perënditë, që është parë si qenie hyjnore e me fuqi të mbinatyrshme (sipas besimeve të kota e fetare).
Qenie e hyjnizuar.
2. fig. Që është ngritur lart a është lëvduar shumë, duke u quajtur i përkryer, që është ngritur në qiell; që i janë thurur lëvdata të mëdha; që është adhuruar. Njeri i hyjnizuar.


HYJNOHET pës.
Hyjnizohet.

Vete fjala hymn( ὕμν), shpreh pikerisht kengen(hymnin) e mbajtur përmendsh kushtuar hyjnise/ve:

ὕμν= ὕ + μν
ὕ---> hy=perendi
μν----> eshte klasteri i fjales μνήμη=kujtese[qe buron nga fjala shqipe menje(mendje)]

Image

MEND f. vet.
1. Aftësia e njeriut për të menduar dhe për të njohur botën, zotësia për të hyrë në thelbin e gjërave, për të shpjeguar ligjet e zhvillimit të natyrës e të shoqërisë dhe për të vepruar në përputhje me to; aftësia për të kuptuar e për të gjykuar drejt, arsye; zgjuarsi, mençuri; truri si qendër e veprimtarisë mendore, mendje (edhe në një varg njësish frazeologjike). Njeri me mend. Kaq mend ka. Është i trashë (i mpitë) nga mendtë. Punon (sillet, vepron) me mend (në kokë). E kapi me mend. Ia çau mendtë më dysh.
2. Mendimi që kemi për diçka a për dikë; ajo çka mendon dikush, përmbajtja e të menduarit. Ndërroi mend. Mos shko me ato mend! Me ç`mend ke ardhur?
Flet me mendtë e tjetërkujt.
3. Dije, mësim; përvojë; këshillë. Do (kërkon) mend nga shokët. U jep mend të tjerëve i këshillon; u shet mend. Erdhi për mend. Priste mend nga më të vjetrit.
4. Kujtesë (edhe në një varg njësish frazeologjike). E kam në (ndër) mend e kujtoj, e kam parasysh. E mbaj në (ndër) mend nuk e harroj. E sjell ndër (në) mend e kujtoj. Më shkon ndër mend kujtohem; mendoj. Më vjen (më bie) ndër mend më kujtohet.
Ia shtie (ia fut) në (ndër) mend (në mendje) ia kujtoj. Nuk më hiqet nga mendtë.
Më doli (më iku) nga mendtë (mendsh) e harrova.

Pra me fjale te tjera, ajo eshte nje shprehje me kuptim te paster shqip. Ajo eshte nje kenge, qe njerezit e dine permendsh dhe i kushtohet hyut(perendise). Ne sot, nuk ka se si te mos shfaqemi njesoj si paraardhesit tane, duke ju kenduar hymne hyut tone te vetem.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
HylliArbenor
Senior Member
Senior Member
Posts: 108
Joined: Thu Dec 09, 2010 7:50 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#619

Post by HylliArbenor »

Pershendetje Zeus!
Isoglossa esht bashke perkufuzim gjeografik dhe gjuhesore. Isoglossa e dialekteve te Epirit, dmth buzoret "shperthyese"(plosive) B ne fillim te fjaleve o ne mes, ne krahasim me "greqishten", percakton nje gjuhe tjeter, jo nje "variant" te ndonje dialekti grek, ashtu si shihet lehte nga shembujt. Zakonisht Izoglossa perdoret brenda nje familje te njejte gjuhesore per te nenvizuar disa karakteristika "te brendeshme", por perdoret edhe per te percaktuar ligje qe rregullojne familje gjuhesore te ndryshme(p.sh. isoglossa Centum-satem),dhe ne kete kuptim te pergjithshem e perdora. raporti midis B-ve Illiro-trakase dhe F-ve greco-latine esht i prere, sepse ato jane 2 familje gjuhesore te ndryshme, jo "variante" te njera tietres(ashtu si gjuhet gjermane ndryshojne nga latinishtja se kane ndruar velaret dhe buzoret jozanore IE ne fricative). andaj fjala maqed."baskioi" nuk esht "variant veriperendimore" i gr.fosculus o lat.fascis po fjale qe i perket nje grupi tjeter gjuhesore, atij illiro-trakas(o me gjere balto-dakas-ballkanik), qe ka karakteristika te saj linguistike (perfshij edhe izoglosa fonetike te caktuara) ku natyrisht hyn edhe fjala shqipe "bashkoj". gje tjeter esht paralellismi etimologik, qe natyrisht ekziston.
çfare do te thuash eksaktesisht me "greqishtja nuk ka zhvillime fonetike spontane gojore"? po, dihet qe greqishtja esht zhvilluar ne menyre disi jo natyrale ne krahasim me simotrat e saj veriore, po ndarjet e dialekteve te saj besoj jane te percaktuar nga ligje fonetike, apo jo?
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#620

Post by Zeus10 »

HylliArbenor wrote:Pershendetje Zeus!
Isoglossa esht bashke perkufuzim gjeografik dhe gjuhesore. Isoglossa e dialekteve te Epirit, dmth buzoret "shperthyese"(plosive) B ne fillim te fjaleve o ne mes, ne krahasim me "greqishten", percakton nje gjuhe tjeter, jo nje "variant" te ndonje dialekti grek, ashtu si shihet lehte nga shembujt. Zakonisht Izoglossa perdoret brenda nje familje te njejte gjuhesore per te nenvizuar disa karakteristika "te brendeshme", por perdoret edhe per te percaktuar ligje qe rregullojne familje gjuhesore te ndryshme(p.sh. isoglossa Centum-satem),dhe ne kete kuptim te pergjithshem e perdora. raporti midis B-ve Illiro-trakase dhe F-ve greco-latine esht i prere, sepse ato jane 2 familje gjuhesore te ndryshme, jo "variante" te njera tietres(ashtu si gjuhet gjermane ndryshojne nga latinishtja se kane ndruar velaret dhe buzoret jozanore IE ne fricative). andaj fjala maqed."baskioi" nuk esht "variant veriperendimore" i gr.fosculus o lat.fascis po fjale qe i perket nje grupi tjeter gjuhesore, atij illiro-trakas(o me gjere balto-dakas-ballkanik), qe ka karakteristika te saj linguistike (perfshij edhe izoglosa fonetike te caktuara) ku natyrisht hyn edhe fjala shqipe "bashkoj". gje tjeter esht paralellismi etimologik, qe natyrisht ekziston.
Hylliarbenor, isoglosa ka nje kuptim strikt gjeografik dhe nuk ka te beje me tingujt ne kuptimin e drejteperdrejte. Kur perdorim keto terma, qe ne pergjithesi jane te pakuptueshme per shumicen e njerezve duhet te jemi korrekt dhe jo ti interpretojme sipas deshires sone.
velaret dhe buzoret jozanore IE ne fricative
Cfare eshte kjo? Di ti ndonje velare dhe buzore zanore?
çfare do te thuash eksaktesisht me "greqishtja nuk ka zhvillime fonetike spontane gojore"? po, dihet qe greqishtja esht zhvilluar ne menyre disi jo natyrale ne krahasim me simotrat e saj veriore, po ndarjet e dialekteve te saj besoj jane te percaktuar nga ligje fonetike, apo jo?
Dua te them, qe meqenese greqishtja, ka qene gjuhe e skolastikes dhe fese, ne nuk kemi prova per lashtesine qe ajo i eshte nenshtruar nje perpunimi natyror spontan popullor, por eshte revizionuar brenda institucionit. Si rrjedhim, ajo ndjek linja te qarta ndryshimi fonetik, qe jane produkt i veprimtarise se shkollareve dhe jo vetrregullimit spontan gjate te folurit popullor.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
HylliArbenor
Senior Member
Senior Member
Posts: 108
Joined: Thu Dec 09, 2010 7:50 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#621

Post by HylliArbenor »

Provojme te gjejm nje gjuhe te perbashket te pakten ne gjerat bazike :) !duke parashtruar qe Izoglossa nuk ka karakteristike ekzkluzivisht gjeografike, sepse mund te ndaje edhe dy gjuhe qe nuk i perkasin te njejtes familje linguistike(te bera shemb.e izoglosses Centum-satem qe nuk ka nje kufi gjeografik te prere), un termin e perdora po me percaktim gjeografik, Epirin veriperendimore, ne radhe te pare, dhe fashen "balto-dako-ballkanase" e cila ndan karakteristika fonetike te perbashketa(dmth gjuhet baltike,dakishtja dhe iliro-trakishtja) ne te dyte, ne krahasim me djalektet greke te jugut. besoj esht mjaft e qarte. Izoglossa mund te jete nje fonem,morfem, tingull o fjale qe karakterizon nje gjuhe ne nje ambient te percaktuar.
Per greqishten nuk e kam fjalen tek gjuha e fese, po tek letersia e lashte, nga Homeri e tutje. Ndryshit nga nje dialekt ne tjetrin(Attik, Ionik, Dorik etj) jane te rregulluara qarte nga ligje te caktuara fonetike dhe mund te gjehen ne ato tekste. do doja te dia, çfare te ben te pohosh qe keto ligje nuk jane natyrore por te ndertuara? besoj popujt greke flisnin si gjithe te tjeret apo jo? falemnderit.
HylliArbenor
Senior Member
Senior Member
Posts: 108
Joined: Thu Dec 09, 2010 7:50 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#622

Post by HylliArbenor »

*velaret dhe buzoret jozanore IE ne fricative-tentativ joefektiv per te perkthyer terma gjuhesore ne shqip :)
Ne anglisht:
PIE voiceless stops change into voiceless fricatives-bʰ → b → p → f, gʰ → g → k → x
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#623

Post by Zeus10 »

HylliArbenor wrote:Provojme te gjejm nje gjuhe te perbashket te pakten ne gjerat bazike :) !duke parashtruar qe Izoglossa nuk ka karakteristike ekzkluzivisht gjeografike, sepse mund te ndaje edhe dy gjuhe qe nuk i perkasin te njejtes familje linguistike(te bera shemb.e izoglosses Centum-satem qe nuk ka nje kufi gjeografik te prere), un termin e perdora po me percaktim gjeografik, Epirin veriperendimore, ne radhe te pare, dhe fashen "balto-dako-ballkanase" e cila ndan karakteristika fonetike te perbashketa(dmth gjuhet baltike,dakishtja dhe iliro-trakishtja) ne te dyte, ne krahasim me djalektet greke te jugut. besoj esht mjaft e qarte. Izoglossa mund te jete nje fonem,morfem, tingull o fjale qe karakterizon nje gjuhe ne nje ambient te percaktuar.
Per greqishten nuk e kam fjalen tek gjuha e fese, po tek letersia e lashte, nga Homeri e tutje. Ndryshit nga nje dialekt ne tjetrin(Attik, Ionik, Dorik etj) jane te rregulluara qarte nga ligje te caktuara fonetike dhe mund te gjehen ne ato tekste. do doja te dia, çfare te ben te pohosh qe keto ligje nuk jane natyrore por te ndertuara? besoj popujt greke flisnin si gjithe te tjeret apo jo? falemnderit.
Hylliarber mundohu te lutem, te mos ta shnderosh kete diskutim ne nje debat njohurish, per te cilat une jam i bindur qe ti si ke. Kuptimi eshte i qarte:

Isogloss
A geographic boundary line delimiting the area in which a given linguistic feature occurs.

The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#624

Post by Zeus10 »

HylliArbenor wrote:*velaret dhe buzoret jozanore IE ne fricative-tentativ joefektiv per te perkthyer terma gjuhesore ne shqip :)
Ne anglisht:
PIE voiceless stops change into voiceless fricatives-bʰ → b → p → f, gʰ → g → k → x
I nderuar Hylliarbenor, voiceless nuk perkthehet jozanore por e pazeshme dhe eshte fjala per grupin e bashketingelloreve te pazeshme.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
HylliArbenor
Senior Member
Senior Member
Posts: 108
Joined: Thu Dec 09, 2010 7:50 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#625

Post by HylliArbenor »

Zeus te keshilloj mos ta çosh prape biseden ne pjane personale, ndryshe esht i kote vazhdimi i debatit. U ktheva ne kete forum me shpresen se nuk jane te gjithe njerez shurdh qe hedhin qithçka tek personalja, po ka edhe nga ata, si puna jote, qe din te bejne debat civil dhe konstruktiv me idee interesante. Un nuk po ve ne diskutim njohurite e tua, dhe te lutem mos ve ne diskutim te miat(jo sepse un njoh gjithçka po sepse ska kuptim). Te thash qe izoglossat jane PO perkufizime gjeografike si ti thua po JO GJITHMONE, dhe per kete te solla shembull, qe nuk kuptoj perse ti injoron. nuk dua te shpalos asgje, veç te bera nje pyetje te thjesht mbi ate qe shkruajte: pohon qe transformimet ne gjuhen greke jane "artificiale", shume bukur,azgje kunder, ne çfare e bazon kete kur kemi parasysh qe ligjet e fonetikes pershkruajne qarte ndarjen e dialekteve greke? kaq.
perkthimi qe bera e pranova vete qe ishte i gabuar. falemnderit per sqarimin.
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#626

Post by Zeus10 »

Ne rregull Hylli, une e vleresoj etiken, prandaj nuk po e zgjas me tej, pavaresisht se cfare mendoj. Qe te kthehemi prape tek tema, do te desha mendimin tend per postimin :#618 .
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
User avatar
Orakulli
Star Member
Star Member
Posts: 609
Joined: Sun Jun 14, 2009 5:40 am
Gender: Male
Location: USA

Re: Etimilogji e fjaleve...

#627

Post by Orakulli »

Nji isogloss është nji vijë ndarëse gjegrafike e veçorive gjuhësore. Në vëcoritë gjuhësore mund të përfshihen mendimi i ni fjale të caktuar, shqiptimi i nji zanoreje, përdorimi i veçorive syntaktike, e të tjera të së nieitës gjuhë.
Etimologjia e kësaj njisie vjen:Nga gjuha Shqipe.
Pjesa e perparme e saj është iso/isoj/njisoj, e cila eshte e perbere nga njisia numerore *i, ose nji, e cila kupton numrin 1(nji) e lidhur me njesine tjetër *soj. Argument mbështetës është njesia e njohur e këngës shumë të lashtë popullore, këngës me ISO, të cilën secili prej nesh e di. Njisia /iso/. Këngë me “iso”, në të cilën nji pjesë e kënduesve shoqërojnë marrësin dhe hedhësin me nji zanore te vetme. Zakonisht zanoren–e.
Pjesa e dytë e termit vjen persëri nga gjuha Shqipe dhe është njesia *goja, ose *gola .
Dhe pjesa e fundit ka lidhje me njesinë Zá, Zë, e cila perfundon ne nii “s” dyfishe ne greqishten e re me moshe te supozuar 2000 vjecare, "shumë antike" per shumcine e in-jorantëve gjuhetare dhe jo gjuhëtarë Europiane.
Kuptimi përmbledhës është:
I-soj-gola-za=Njisoj goja zan

Dialektet e gjuhes Greke?
Para 200 vjetesh flitej per gjuhe te tjera ne Greqi, te ndryshme nga gjuha Greke, te cilat fliteshin nga shumica e banuesve atje.

Ndersa Isojgojaza e gjuhes moderne greke nuk ekziston, hyllin. Libra mund te shkruajne sa te dun, dhe mund te blejne dhe zhdukin gjithe libra e autoreve Shqiptare kudo ku jane, por dielli nuk mbulohet me shoshe.

Që të kuptoni më mirë këtë po jap nji shëmbull të shkruajtur prej dikujt për gjuhën Kineze.

, = burr(ë)
, = grua
Prej tyre gjuha Kineze krijon njesinë:
夫妻, fūqī =grua dhe burrë;e cila jep mbiemrin e gjuhes Kineze * të martuar.
Image
HylliArbenor
Senior Member
Senior Member
Posts: 108
Joined: Thu Dec 09, 2010 7:50 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#628

Post by HylliArbenor »

ja qe rame dakort, mendimet personale per vete.
per temen; ne radhe te pare, per te bere nje krahasim me mendimin tim, dua te te tregoj si fjala Hymnos esht e analizuar ekzaktesisht nga akademiket (marre nga Frisk, Griechisches etymologisches Woerterbuch", Heidelberg, 1960-1972);
Greek: Ûmnoj

Grammatical information: m.

Meaning: `Lied, Gesang, Fest-, Lobgesang, Klagelied, Hochzeitsruf, sekund„r Gott der HochzeitHymnus. (seit q 429).

Compounds: Kompp., z.B. Ømn-Jd-Òj m. `Hymnens„nger' mit -…a, -šw (A., E., Pl. usw.), polÚ-umnoj `mit vielen Ges„ngen, vielbesungen' (h. Hom. 26, 7, Anakr., E. u.a.).

Derivatives: Davon 1. das Demin. Ømn-£rion n. (Lyd. Mens.), Adj. -èdhj `voll von Lobgel„ngen, lobpreisend' (Philostr.), -ikÒj `aus Hymnen bestehend' (Didyma II-IIIp). 2. Hypostase ™f-Úmn-ion n. `Refrain' (A. R., Kall. u.a.) mit -i£zw (Eratosth.). 3. Verb Ømnšw, oft m. Pr„fix, z.B. ™f-, ¢n-, kaq-, ™x-, `ein Lied singen, besingen, lobpreisen, im Gesange verherrlichen' (Hes., h. Hom., Alk., Sapph., ion. att.usw.)mit Ømnh-t»j m. `Verherrlicher' (Pl., att. Inschr.), -t»r `ds.' (AP, Opp.), f. -tria (Attika, Pergam.), -stria (Pergam.; nach promn»stria, Ñrc»stria u.a.), -tr…j (Poll. v.l.), -sij f. `das Lobpreisen' (LXX, D. S.), -tikÒj `lobpreisend' (Str.).

Etymological information: Bildung wie st£mnoj, q£mnoj, skÚmnoj u.a.; ohne sichere Etymologie. Formal am n„chsten liegt unzweifelhaft Anschlu­ an Øm»n (wie lim»n : l…mnh, poim»n : po…mnh u.a.), u.zw. im ursprµnglichen Sinn von `Band, Naht', wobei von einer Bed. `Liedgefµge' o.a. auszugehen w„re (Brugmann Curt. Stud. 9, 256, Osthoff MU 4, 139). Die Erkl„rung kann sich auf eine antike Auffassung stµtzen (z.B. Øf£naj Ûmnon bei B.), s. Diehl RhM 89, 89, Patzer Herm. 80, 323 A. 1. Die aus dieser Auffassung sich unmittelbar ergebende Anknµpfung an Øf», Øfa…nw (Aufrecht KZ 4, 274 ff. mit D£derlein, Curtius 295 f.) st£­t aber auf gro­e lautliche Schwierigkeiten. Fµr Anschlu­ an Øm»n als Hochzeitsruf (s. zu 2. Øm»n) dagegen P.Maas Phil. 66, 590ff. -- Andere Versuche: zu Ødšw `be- singen' aus *Ûd-moj (W. Schmid RhM 61, 480); zu aind. sumna´-m n. etwa `Wohlgefallen, Segen, Gunst', auch `Gebet'? (Wood AmJPh 21, 181, Durante Rend. Acc. Lincei 1959, 388ff.); beide unter verschiedenen Gesichtspunkten abzulehnen. Das Wort wurde auch als mediterranes LW betrachtet; s. C. Autran Homere et les origines sacerdotales de l'e´pope´e grecque I (Paris 1938) 33 (wie diqÚramboj, œlegoj, l…noj usw.). Nach Porzig Satzinhalte 346 hat sich Ûmnoj (wie anoj) im Ausgang nach qrh~noj und l…noj gerichtet. -- Weitere Lit. bei Bq; s. auch WP. 1, 252 und W.-Hofmann s. su¡.

Pra Frisk e lidh kete fjale me foljen Yfo-te endesh,qepesh(sipas tij me fonetikisht problematike) dhe me Ydo-te lavderosh, ti kendosh dikujt lavdet, qe ne fund e lidh etimologj. me indishten Sumna-bekim,favor. Por prape pohon qe etimologjia e kesaj fjale esht e paqarte. Mendimi im esht qe lidhja Hymnos-shq.Hyj/hymnezoj esht shume interesante semantikisht por me pak nga struktura. Dyshimin me vjen sepse nuk esht ende e qarte nese lidhja e H-ve greke esht e drejtperdrejte me H-te shqipe, per kete ka shembuj, heq/helk-gr.helko,(h)ik/iki-gr.hikomai-arrish etj. Problemi qendron ketu; nga njera ane kemi qe H-te shqipe qe ne greqisht dalin Sk(ashtu si ne gjuhet e tjera Kentum), e sheh ne fjale si Hie-skia,hurdhe-scordon,hell-skoloj,hardhuce-scorduloj,hale-skallein etj, nga ana tjeter kemi velaret shqipe Gj/Q(qe ne ca raste japin H) qe i korrispondojne H-ve greke.shemb.gjashte-heksi,gjume-hypnos,gjymes/gjysem-hemi,gjere-heurus,gjurme-horme,gjoj-hora etj. keshtu qe nese supozojme qe gr.Hymnos esht po fjala shqipe Hyj/hymnij(qe semantikisht esht teper terheqese), si t'ja bejm me fjalet e tjera qe nuk perputhen me kete raport? sipas krahasimeve ne shqip duhet te kishim pasur nje *Shymn/Symn (si hind.Sumna), ose nje *Gjyj/gjymne(sipas meje me probabel). ky esht dyshimi qe un kam. Ose, na duhet te pranojme qe H-te greke nuk jane "gjenetike" te gjuhes po fenomen qe rrjedh nga "renia e famshme" e S-ve ne fillim te fjaleve, qe çuan ne lindjen e frymoreve qe edhe sot duken fenomen jo totalisht i mirepercaktuar. Pra kur lidhim greqishten helios me shqipen Hyj/hyll, duhet supozuar qe fjala greke rrjedh nga nje *SUlios-djell ngjashem me lat.solis dhe norr.Sol, pra me S kentum. shpresoj te jem shprehur mjaft qarte.
User avatar
Orakulli
Star Member
Star Member
Posts: 609
Joined: Sun Jun 14, 2009 5:40 am
Gender: Male
Location: USA

Re: Etimilogji e fjaleve...

#629

Post by Orakulli »

Ne Gegenisht kemi njesine /nji/, ndersa ne gjuhen kineze klasike (manadarin) kemi njesine , me lexim fonetik //, e cila ne fakt eshte shqiptimi i nji i-je.Shikoni videon ne:
http://www.youtube.com/watch?v=GD77sfgCRJI.
Shqipja ka ardh me nji/nja/njo/një me anë te pricnipit formues n(ë)+i, e cila jep bashkimin /ni/, e cila nga ana e saj kthehet gjate perdorimi ne 'nii=nji".
Me kete gjuha Shqipe i tregon Greqishtes se vjeter dhe Latinishtes atesine dhe memesine e ketij koncepti shume te rendesishem, dhe gjithashtu shpall hapur te verteten e kulturave dhenese dhe marrese.
Image
User avatar
Orakulli
Star Member
Star Member
Posts: 609
Joined: Sun Jun 14, 2009 5:40 am
Gender: Male
Location: USA

Re: Etimilogji e fjaleve...

#630

Post by Orakulli »

Hyllin, mos u merr me shendrimet fonetike qe e bëjne gjumin-kumin,ne fakt Shqipja i ka te qarta ne dialektet e saj(kumis-ne dialektin Cam) dhe nuk ka nevoje per shembuj nga Frisk e kompani, sepse edhe ata qe i kane shkruajt nuk dine se cfare duan te thone. Gjuha eshte ndertuar dhe transformuar krejt ndryshe.
Hyo, hyu, hyj nuk kane te bejne aspak me qep dhe shqep, por me lartesite. Il,ill,yll tregon ne nji objekt te vogel ne lartesi te madhe dhe nuk mund te zberthehet me ane te miopise se shtegut te vetem qorr te pseudoteorise fonetike zatem-gentum. Lidhja eshte e qarte.
Gjuha Shqipe i ka te lidhura kodikisht njesite e saj dhe zberthimi qendron ne ne kuptimet kodike formuese,ate qe nuk kuptohet sot nga e ashtuquajtura shkence e gjuhesise Indeoeuropiane, ose nuk duan ta kuptojne.
gjashte-heksi,gjume-hypnos,gjymes/gjysem-hemi,gjere-heurus,gjurme-horme,gjoj-hora
Me lart nuk kemi shendrim fonetik.H-ja nuk mund te shendrohetn te renden grykore "g", shikoje qe e ke ne fjalen kodike /gryke/ g-ne e famshme, dhe aq me pak G-ja nuk mund te shendrohet ne H. Shqipja ka kodin, ndersa te tjerat kane mashtrimin e tij, fshehjen prej tij. Shqipja ka ndershmerine ndertimore gjuhesore. Te tjerat kane ngaterresat e qellimshme kodike per te fshehur metoden.
Gjuhesia e sotme eshte shume larg gjithe kesaj dhe do te jete per sa kohe do te vazhdoje me metoda te tilla.
Analizo mendimin e njesive Hyllin. E di qe eshte shume e veshtire, por mund te arish dicka te re te ndryshme nga ajo qe imponohet si e vertete dhe shkence.
Image
Post Reply

Return to “Linguistikë”